Ôn thi vào 10 môn Ngữ văn 9 - Chuyên đề Đọc hiểu

 CHINH PHỤC CÂU HỎI PHỤ ĐỌC HIỂU 
 VÀO 10
 PHẦN I: VĂN HỌC TRUNG ĐẠI
 CHUYÊN ĐỀ 1: CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM 
 XƯƠNG - NGUYỄN DỮ
Câu 1: Đọc và trả lời câu hỏi:
“Chàng bèn theo lời, lập một đàn tràng ba ngày đêm ở bến Hoàng Giang. Rồi quả 
thấy Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, theo sau có đến 
năm mươi chiếc xe cờ tán, võng lọng rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện.
Chàng vội gọi, nàng vẫn ở giữa dòng mà nói vọng vào:
- Thiếp cảm ơn đức của Linh Phi, đã thề sống chết không bỏ. Đa tạ tình chàng, 
thiếp chẳng thể trở về nhân gian được nữa.
Rồi trong chốc lát, bóng nàng loang loáng mờ nhạt mà biến đi mất”
(Theo sách Ngữ văn 9, tập 1, trang 48, NXB Giáo dục, 2014)
1. Đoạn trích trên nằm trong tác phẩm nào? Do ai sáng tác?
 1 - Vũ Nương là người sống nặng nghĩa nặng tình, luôn biết ơn người đã có
công giúp mình, sống có trước có sau (với Linh Phi)
- Nàng cũng là người bao dung nhận hậu (hiểu tấm lòng, ghi nhận sự ân hận
của Trương Sinh)
=> Đó là một người phụ nữ tốt đẹp đáng được trân trọng, ngợi ca.
4. Có ý kiến cho rằng: ở phần kết thúc truyện nếu nhà văn để Vũ Nương trở về trần 
gian sống hạnh phúc với chồng con thì câu chuyện sẽ trọn vẹn hơn. Hãy trình bày 
suy nghĩ của em về vấn đề này bằng một đoạn văn tổng hợp – phân tích – tổng hợp 
khoảng 12-15 câu. Trong đoạn có một câu ghép và một câu chứa thành phần 
khởingữ ( yêu cầu gạch chân, chú thích rõ). (0.5 điểm)
- Về ý kiến được nêu trong đề: Để Vũ Nương trở lại trần gian sông hạnh phúc bên 
chồng con là cách kết thúc quen thuộc trong truyện dân gian thể hiện mong ước ở 
hiền gặp lành, người tốt được đáp dền xứng đáng. Điều này thể hiện tinh thần nhân 
đạo của dân tộc ta từ xa xưa. Cách kết thúc đó cũng có thể chấp nhận được.
- Tuy nhiên, cách kết thúc câu chuyện của Nguyễn Dữ mang lại những ý nghĩa sâu 
xa hơn:
+ Kết thúc đó phần nào vẫn thể hiện được quan niệm của người xưa: người tốt đẹp 
như Vũ Nương không thể chết trong tủi hờn, oan trái, nàng có một cuộc sống thanh 
thản, không buồn lo oan khuất nơi động rùa. Nàng cũng đã được trở về trần gian để 
cởi bỏ mối oan tình, khẳng định sự trong sạch, thủy chung.
(1,5 điểm)
 3 + Góp phần tạo nên một kết thúc vừa có hậu vừa mang tính bi kịch: mặc dù Vũ 
Nương được giải oan nhưng sự mất mát của nàng thì không thể bù đắp được. 
+ Góp phần tố cáo xã hội phong kiến bất công, không cho con người có quyền 
được sống hạnh phúc nơi trần thế. 
Câu 3: Chi tiết cuối cùng kết thúc “Chuyện người con gái Nam Xương” của 
Nguyễn Dữ là một chi tiết kì ảo.
a. Hãy kể lại ngắn gọn chi tiết ấy bằng một đoạn văn từ 3 – 5 câu văn.
b. Nhận xét về chi tiết cuối cùng này, có ý kiến cho rằng: Tính bi kịch của 
truyện vẫn tiềm ẩn ở ngay trong cái lung linh kỳ ảo. Nhận xét đó có đúng 
không? Vì sao? 
Gợi ý:
a. Khi Trương Sinh lập dàn giải oan ba ngày ba đêm trên bến Hoàng Giang thì Vũ 
Nương hiện về trên một chiếc kiệu hoa sau là 50 chiếc thuyền rợp cờ hoa, sau đó 
nàng nói lời từ tạ với Trương Sinh và thoát ẩn thoát hiện biến mất.
b. Tính bi kịch của truyện vẫn tiềm ẩn ở ngay trong cái lung linh kỳ ảo vì:
- Dù nàng Vũ Nương có được xây dựng sống ở một thế giới khác với cuộc sống 
sung sướng, có người hầu hạ, lung linh sắc màu nhưng nó không thể bằng mái nhà 
có chồng và con chung sống. Những yêu thương, tôn trọng chỉ là ảo ảnh, nó không 
thể bằng tình yêu thương đời thực được. Trở về trong rực rỡ nhưng cũng đành 
ngậm ngùi để thoát ẩn thoát hiện biến mất “đa tạ tình trạng thiếp chẳng thể trở về 
nhân gian được nữa”
 5 + Do cách cư xử hồ đồ, thái độ phũ phàng, thô bạo của Trương Sinh. Là kẻ 
không có học, lại bị ghen tuông làm cho mờ mắt, Trương Sinh không đủ bình tĩnh, 
sáng suốt để phân tích những điều phi lý trong lời nói con trẻ. Con người độc đoán 
ấy đã vội vàng kết luận, “đinh ninh là vợ hư”. Chàng bỏ ngoài tai tất cả những lời 
biện bạch, thanh minh, thậm chí là van xin của vợ. Khi Vũ Nương hỏi ai nói thì lại 
giấu không kể lời con. Ngay cả những lời bênh vực của họ hàng, làng xóm cũng 
không thể cời bỏ oan khuất cho Vũ Nương. Trương Sinh đã bỏ qua tất cả những cơ 
hội để cứu vãn tấn thảm kịch, chỉ biết la lên cho hả giận. Trương Sinh lúc ấy không 
còn nghĩ đến tình nghĩa vợ chồng, cũng chẳng quan tâm đến công lao to lớn của 
Vũ Nương đối với gia đình, nhất là gia đình nhà chồng. Từ đây có thể thấy Trương 
Sinh là con đẻ của chế độ nam quyền bất công, thiếu lòng tin và thiếu tình thương, 
ngay cả với người thân yêu nhất.
+ Do cuộc hôn nhân không bình đẳng, Vũ Nương chỉ là “con nhà kẻ khó”, còn 
Trương Sinh là “con nhà hào phú”. Thái độ tàn tệ, rẻ rúng của Trương Sinh đối với 
Vũ Nương đã phần nào thể hiện quyền thế của người giàu đối với người nghèo 
trong một xã hội mà đồng tiền đã bắt đầu làm đen bạc thói đời.
+ Do lễ giáo hà khắc, phụ nữ không có quyền được nói, không có quyền được tự 
bảo vệ mình. Trong lễ giáo ấy, chữ trinh là chữ quan trọng hàng đầu; người phụ nữ 
khi đã bị mang tiếng thất tiết với chồng thì sẽ bị cả xã hội hắt hủi, chỉ còn một con 
đường chết để tự giải thoát.
+ Do chiến tranh phong kiến gây nên cảnh sinh ly và cũng góp phần dẫn đến cảnh 
tử biệt. Nếu không có chiến tranh, Trương Sinh không phải đi lính thì Vũ Nương 
đã không phải chịu nỗi oan tày trời dẫn đến cái chết thương tâm như vậy.
Câu 5: Có mấy cái bóng xuất hiện trong tác phẩm? Nêu ý nghĩa của chi tiết cái 
bóng?
 7 - Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, được cứu giúp; gặp lại Vũ 
Nương, được sứ giả của Linh Phi rẽ đường nước đưa về dương thế.
- Vũ Nương hiện về trong lễ giải oan trên bến Hoàng Giang giữa lung linh, huyền 
ảo rồi lại biến đi mất.
* Cách đưa các chi tiết kỳ ảo:
- Các yếu tố này được đưa vào xen kẽ với những yếu tố thực về địa danh, về thời 
điểm lịch sử, những chi tiết thực về trang phục của các mỹ nhân, về tình cảnh nhà 
Vũ Nương không người chăm sóc sau khi nàng mất Cách thức này làm cho thế 
giới kỳ ảo lung linh, mơ hồ trở nên gần với cuộc đời thực, làm tăng độ tin cậy, 
khiến người đọc không cảm thấy ngỡ ngàng.
* Ý nghĩa của các chi tiết kỳ ảo:
- Cách kết thúc này làm nên đặc trưng của thể loại truyện truyền kỳ.
- Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của Vũ Nương: nặng tình, nặng nghĩa, quan 
tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.
- Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho câu chuyện.
- Thể hiện về ước mơ, về lẽ công bằng ở cõi đời của nhân dân ta.
- Chi tiết kỳ ảo đồng thời cũng không làm mất đi tính bi kịch của câu chuyện. Vũ 
Nương trở về mà vẫn xa cách ở giữa dòng bởi nàng và chồng con vẫn âm dương 
chia lìa đôi ngả, hạnh phúc đã vĩnh viễn rời xa. Tác giả đưa người đọc vào giấc 
chiêm bao rồi lại kéo chúng ta sực tỉnh giấc mơ - giấc mơ về những người phụ nữ 
đức hạnh vẹn toàn. Sương khói giải oan tan đi, chỉ còn một sự thực cay đắng: nỗi 
oan của người phụ nữ không một đàn tràng nào giải nổi. Sự ân hận muộn màng của 
người chồng, đàn cầu siêu của tôn giáo đều không cứu vãn được người phụ nữ. 
 9 đất xin làm cỏ Ngu Mĩ. Nhược bằng lòng chim dạ cá, lừa chồng dối con, dưới xin 
làm mồi cho cá tôm, trên xin làm cơm cho diều quạ và xin chịu khắp mọi người phỉ 
nhố”
-> Đây là lời độc thoại. Lời thoại là một lời than, một lời nguyền xin thần sông 
chứng giám nỗi oan khuất và tiết hạnh trong sạch của nàng. Lời thoại đã thể hiện 
nỗi thất vọng đến tột cùng, nỗi đau cùng cực của người phụ nữ phẩm giá nhưng 
bị nghi oan nên tự đẩy đến chỗ tận cùng là cái chết
Câu 8: Tại sao Vũ Nương không muốn trở về với chồng con rồi lại quyết định 
trở về. Trở về rồi lại không trở về. Tác giả muốn nhắn gửi điều gì?
Gợi ý
Vũ Nương dù khi sống hay lúc đã thác làm ma đều khát khao hạnh phúc gia đình. 
Nàng vì phải chịu nỗi oan cay nghiệt mà chết . Nhưng vì lòng thanh sạch mà được 
sống dưới thủy cung. Trong những ngày sống cuộc sống nơi cung nước, Vũ 
Nương vẫn không quên mong nhớ dương gian và thầm mong chồng sẽ giải oan 
cho nàng. Vũ Nương nhờ Phan Lang nhắn Trương Sinh lập đàn giải oan là để 
chính chồng nàng chiêu tiết cho nàng, và hiểu tấm lòng chung thủy của nàng. Âm 
dương cách trở, nàng chỉ hiện về trong thoáng chốc rồi biến mất. Qua chi tiết này 
tác giả không chỉ khắc họa sâu sắc bi kịch của Vũ Nương mà còn khẳng định 
một lần nữa vẻ đẹp tâm hồn của nàng. Lời thoại của Vũ Nương không trở về vì 
đã thề sống chết với đức Linh Phi còn chứng tỏ nàng là người sống tình nghĩa, đã 
mắc ân với Linh Phi thì nàng sẽ ở lại trả ân đức đó.
Câu 9: Phân tích ý nghĩa của lời thoại sau: “Thiếp cảm ơn đức của Linh Phi, đã 
thề sống chết không bỏ. Đa tạ tình chàng, thiếp chẳng thể trờ về nhân gian được 
nữa.”
 11 a. Những câu văn trên nằm trong văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương” 
của Nguyễn Dữ.
Những chi tiết khiến cho văn bản mang đậm yếu tố truyền kì là:
- Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa.
- Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, được cứu giúp; gặp lại Vũ 
Nương, được sứ giả của Linh Phi rẽ đường nước đưa về dương thế.
- Vũ Nương hiện về trong lễ giải oan trên bến Hoàng Giang giữa lung linh, huyền 
ảo rồi lại biến đi mất.
* Ý nghĩa của các chi tiết kỳ ảo:
- Cách kết thúc này làm nên đặc trưng của thể loại truyện truyền kỳ.
- Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của Vũ Nương: nặng tình, nặng nghĩa, quan 
tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.
- Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu cho câu chuyện.
- Thể hiện về ước mơ, về lẽ công bằng ở cõi đời của nhân dân ta.
- Chi tiết kỳ ảo đồng thời cũng không làm mất đi tính bi kịch của câu chuyện. Vũ 
Nương trở về mà vẫn xa cách ở giữa dòng bởi nàng và chồng con vẫn âm dương 
chia lìa đôi ngả, hạnh phúc đã vĩnh viễn rời xa. Tác giả đưa người đọc vào giấc 
chiêm bao rồi lại kéo chúng ta sực tỉnh giấc mơ - giấc mơ về những người phụ nữ 
đức hạnh vẹn toàn. Sương khói giải oan tan đi, chỉ còn một sự thực cay đắng: nỗi 
oan của người phụ nữ không một đàn tràng nào giải nổi. Sự ân hận muộn màng của 
người chồng, đàn cầu siêu của tôn giáo đều không cứu vãn được người phụ nữ. 
Đây là giấc mơ mà cũng là lời cảnh tỉnh của tác giả. Nó để lại dư vị ngậm ngùi 
trong lòng người đọc và là bài học thấm thía về giữ gìn hạnh phúc gia đình
 13