Giáo án Chuyên đề Ứng dụng hệ phương trình bậc nhất ba ẩn - Toán Lớp 10 Sách Cánh diều

 Tiết 59,60,65,66,67
 Bài 2. ỨNG DỤNG HỆ PHƯƠNG TRÌNH BẬT NHẤT BA ẨN
 Thời gian thực hiện: (5 tiết)
 I. Mục tiêu
 1. Kiến thức:
 + Vận dụng hệ phương trình bậc nhất ba ẩn vào giải một số bài toán vật lí, hóa học và sinh 
học.
 + Vận dụng hệ phương trình bậc nhất ba ẩn để giải quyết một số vấn đề thực tiễn cuộc sống.
 2. Về năng lực: 
 Năng lực YCCĐ
 NĂNG LỰC ĐẶC THÙ
 + Phân tích được dữ liệu, chỉ ra được chứng cứ để lập được 
 Năng lực tư duy và lập hệ phương trình bậc nhất ba ẩn trong một số bài toán vật lí, 
 luận toán học hóa học và sinh học, trong một số bài toán thực tiễn.
 +Biết lập luận để trình bày lời giải các hpt đã lập.
 • Xác định được các yếu tố chọn làm ẩn và điều kiện của 
 Năng lực giải quyết vấn các ẩn
 đề toán học • Lập được hệ hệ phương trình bậc nhất ba ẩn .
 • Giải được hệ phương trình bậc nhất ba ẩn
 + Sử dụng hệ pt bậc nhất ba ẩn mô tả lại các tình huống 
 Năng lực mô hình hóa trong một số bài toán vật lí, hóa học và sinh học, thực tiễn 
 toán học. cuộc sống
 + Giải được các hệ pt đã lập
 NĂNG LỰC CHUNG
 • Tự tìm các ví dụ minh họa, giải các ví dụ trong phần 
 Năng lực tự chủ và tự 
 nhiệm vụ được giao . Tự giải quyết các bài tập, câu hỏi 
 học
 trắc nghiệm ở phần luyện tập, củng cố và bài tập về nhà.
 Năng lực giao tiếp và • Tương tác tích cực của các thành viên trong nhóm khi 
 hợp tác thực hiện nhiệm vụ hợp tác.
 3. Về phẩm chất: 
 • Có ý thức hỗ trợ, hợp tác với các thành viên trong nhóm 
 Trách nhiệm
 để hoàn thành nhiệm vụ.
 • Có ý thức tôn trọng ý kiến của các thành viên trong nhóm 
 Nhân ái
 khi hợp tác. 
 II. Thiết bị dạy học và học liệu: Máy chiếu, phiếu học tập, giấy màu, giấy A0, bút lông, 
 kéo.
 III. Tiến trình dạy học:
 Hoạt động 1: Xác định vấn đề
 a) Mục tiêu: 
 Xác định được 1 số tình huống trong thực tiễn vận dụng hệ phương trình bậc nhất ba ẩn vào 
 giải quyết tình huống.
 Phương pháp dạy học: Dạy học dự án
 Phương pháp đánh giá: Đánh giá bằng pp quan sát, đánh giá thông qua sản phẩm của hs
 Đánh giá đồng đẳng.
 + Công cụ đánh giá: đánh giá bằng bảng kiểm.
 b) Nội dung: Hs nhóm 1 lên thực hiện
 - MC đưa ra câu hỏi, Hs khác trả lời, thảo luận và hoàn thiện sản phẩm d) Tổ chức thực hiện:
 Bước 1: Giao nhiệm vụ: Gv chia lớp thành 4 nhóm, đặt tên, giao nhiệm vụ cụ thể
- Thứ tự thuyết trình:
 1. NHÓM TOÁN 
 2. NHÓM VẬT LÍ
 3. NHÓM HÓA HỌC
 4. NHÓM SINH HỌC
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - GV mời nhóm Toán lên trình bày nội dung được phân công tìm hiểu, nghiên cứu: chiếu video, 
 thuyết trình với PPT
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
 - Hs thảo luận, đánh giá và cho điểm
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
- Các nhóm đánh giá, chấm điểm sản phẩm, nội dung thuyết trình cho nhau và tự đánh giá sản phẩm của 
 nhóm mình
- Tiêu chí chấm điểm: 
 +Các nhóm đánh giá lẫn nhau:Tổng điểm: 100đ
 I. Bài thuyết trình: 70đ
 1. Hình thức: 10đ
 2. Nội dung: 30 điểm
 3. Phong cách trình bày ( sự tự tin, lôi cuốn, tính chính xác, tương tác với khan giả): 30 
 điểm
 II. Game: 30 điểm
 1. Hình thức: 10đ
 2. Nội dung: 10 điểm
 3. Phương pháp tổ chức trò chơi: 10 điểm
 + Điểm khuyến khích: Mỗi câu trả lời đúng trong quá trình các nhóm tổ chức game được 
 cộng 2 điểm.
- Sau mỗi phần trình bày của một nhóm, các tổ chấm điểm và chuyển nội dung đánh giá cho GV tổng 
 hợp
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
Hoạt động 2.1: Ứng dụng trong giải bài toán vật lý
 a) Mục tiêu: 
 + Phân tích được dữ liệu, chỉ ra được chứng cứ để lập được hệ phương trình bậc nhất ba ẩn 
 trong một số bài toán vật lí
 + Sử dụng hệ pt bậc nhất ba ẩn mô tả lại các tình huống trong một số bài toán vật lí
 +Biết giải và lập luận để trình bày lời giải các hpt đã lập
 Phương pháp dạy học: Dạy học dự án
 Phương pháp đánh giá: Đánh giá bằng pp quan sát, đánh giá thông qua sản phẩm của hs
 Đánh giá đồng đẳng.
 + Công cụ đánh giá: đánh giá bằng bảng kiểm. Vậy: 
 km
 푣 = 푣0 + .푡 = 5 + 2.13 = 31 = 111,6 ( )
Giải VD2 푠 h
Tổng cường độ dòng điện vào và ra tại điểm B bằng nhau nên ta có I1 = I2 + I3.
Hiệu điện thế giữa hai điểm B và C được tính bởi:
UBC = I2R2 = 4I2 hoặc UBC = I3R3 = 3I3, nên ta có 4I2 = 3I3.
Hiệu điện thế giữa hai điểm A và C được tính bởi:
UAC = I1R1 + I3R3 = 6I1 + 3I3 hay UAC = 6, nên ta có 6I1 + 3I3 = 6 hay 2I1 + I3 = 2.
Từ đó, ta có hệ phương trình
 1 ― 2 ― 3 = 0
 4 2 ― 3 3 = 0
 2 1 + 3 = 2.
 7 1 4
Sử dụng máy tính cầm tay giải hệ phương trình, ta được I1 = 9A, I2 = 3A, I3 = 9A.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Bước 1: Giao nhiệm vụ: 
 - Gv giao nhóm Vật Lý thực hiện nv
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - GV mời nhóm Vật Lý lên trình bày nội dung được phân công tìm hiểu, nghiên cứu: chiếu video, 
 thuyết trình với PPT
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
 - Hs thảo luận, đánh giá và cho điểm
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
- Các nhóm đánh giá, chấm điểm sản phẩm, nội dung thuyết trình cho nhau và tự đánh giá sản phẩm của 
 nhóm mình
Hoạt động 2.2: Ứng dụng trong giải bài toán Hóa học
 a) Mục tiêu: 
 + Phân tích được dữ liệu, chỉ ra được chứng cứ để lập được hệ phương trình bậc nhất ba ẩn 
 trong một số bài toán hóa học
 + Sử dụng hệ pt bậc nhất ba ẩn mô tả lại các tình huống trong một số bài toán hóa học
 +Biết giải và lập luận để trình bày lời giải các hpt đã lập
 Phương pháp dạy học: Dạy học dự án
 Phương pháp đánh giá: Đánh giá bằng pp quan sát, đánh giá thông qua sản phẩm của hs
 Đánh giá đồng đẳng.
 + Công cụ đánh giá: đánh giá bằng bảng kiểm.
 b) Nội dung: + Nhóm 3 thực hiện
 + MC giới thiệu 1 số tình huống, trình chiếu câu hỏi, ví dụ yêu cầu các học sinh còn lại thực 
 hiện. 
 + Hs cả lớp thực hiện, thảo luận, đưa ra lời giải 
 + MC trình chiếu lời giải của nhóm, đối chiếu, hoàn thiện sản phẩm
Ví dụ 1: Tổng số hạt proton, nơtron và electron trong 2 nguyên tử kim loại A và B là 142, trong đó tổng 
số hạt mang điện nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 42. Số hạt mang điện của B nhiều hơn số hạt 
mang điện của A là 12. Xác định 2 kim loại A và B.
 142 số hạt mang điện hơn
 12 y → 1,5y (mol)
 푡표
+ Cu + 2H2SO4(đ) CuSO4 + 2H2O + SO2 (6)
 z → z (mol)
(2) (3) → 푛 2= x + 1,5y = 0,4 (mol) (7)
(4) (5) (6) → 푛푆 2 = 1,5x + 1,5y + z = 0,55 (mol) (8)
(1) (7) (8) ta giải hệ phương trình → x = 0,1 ; y = 0,2 (mol) ; z = 0,1 (mol)
Khi ấy:
 퐹푒= 56 . 0,1 = 5,6 (g) 
 푙= 27 . 0,2 = 5,4 (g) 
 = 64 . 0,1 = 6,4 (g)
 d) Tổ chức thực hiện:
 Bước 1: Giao nhiệm vụ: 
 - Gv giao nhóm Hóa học thực hiện nv
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - Nhóm Hóa học lên trình bày nội dung được phân công tìm hiểu, nghiên cứu: chiếu video, thuyết 
 trình với PPT
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
 - Hs thảo luận, đánh giá và cho điểm
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
- Các nhóm đánh giá, chấm điểm sản phẩm, nội dung thuyết trình cho nhau và tự đánh giá sản phẩm của 
 nhóm mình
Hoạt động 2.3: Ứng dụng trong giải bài toán Sinh học
 a) Mục tiêu: 
 + Phân tích được dữ liệu, chỉ ra được chứng cứ để lập được hệ phương trình bậc nhất ba ẩn 
 trong một số bài toán Sinh học
 + Sử dụng hệ pt bậc nhất ba ẩn mô tả lại các tình huống trong một số bài toán Sinh học
 +Biết giải và lập luận để trình bày lời giải các hpt đã lập
 Phương pháp dạy học: Dạy học dự án
 Phương pháp đánh giá: Đánh giá bằng pp quan sát, đánh giá thông qua sản phẩm của hs
 Đánh giá đồng đẳng.
 + Công cụ đánh giá: đánh giá bằng bảng kiểm.
 b) Nội dung: + Nhóm 3 thực hiện
 + MC giới thiệu 1 số tình huống, trình chiếu câu hỏi, ví dụ yêu cầu các học sinh còn lại thực 
 hiện. 
 + Hs cả lớp thực hiện, thảo luận, đưa ra lời giải 
 + MC trình chiếu lời giải của nhóm, đối chiếu, hoàn thiện sản phẩm
Ví dụ 1
Ba tế bào A, B, C sau một số lần nguyên phân tạo ra 88 tế bào con. Biết số tế bào B tạo ra gấp đôi số tế 
 bào A tạo ra. Số lần nguyên phân của tế bào B ít hơn số lần nguyên phân của tế bào C là hai lần. 
 Tính số lần nguyên phân của mỗi tế bào, biết rằng một tế bảo sau một thành lần nguyên phân sẽ 
 tạo ra hai tế bào mới giống tế bào ban đầu.
Ví dụ 2