Giáo án Chuyên đề Ngữ văn Lớp 11 Chân trời sáng tạo (Cả năm)

 LỚP 11 CHUYÊN ĐỀ 1
 TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG 
 ĐẠI VIỆT NAM
 (10 tiết)
 (Thực hiện từ tuần thứ nhất đến tuần thứ mười; mỗi tuần 1 tiết. Tiết ôn tập: HS thực hiện ở 
 nhà)
A. NỘI DUNG VÀ THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN.
I. CÁC NỘI DUNG CẦN THỰC HIỆN:
- Viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
II. THỜI LƯỢNG THỰC HIỆN: 10 tiết (9 tiết dạy trên lớp, 1 tiết HS tự học ở nhà)
- Phần thứ nhất: Tìm hiểu yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại 
Việt Nam
- Phần thứ hai: Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Phần thứ ba: Thuyết trình một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Bài tập thực hành: 01 tiết ở nhà.
B. MỤC TIÊU KHI XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP
I. NĂNG LỰC
Năng lực chung Phát triển năng lực tự chủ và tự học; năng lực giải quyết vấn đề 
 và sáng tạo thông qua hoạt động thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Năng lực đặc thù Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học thông qua việc 
 thực hiện các nhiệm vụ học tập, cụ thể: đọc, hiểu, tập nghiên cứu, 
 viết báo cáo, thuyết trình trao đổi,  trong quá trình học tập 
 chuyên đề nhằm đáp ứng các yêu cầu cần đạt sau:
 - Biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề của văn 
 học trung đại Việt Nam.
 - Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và 
 viết về văn học trung đại Việt Nam.
 - Biết viết một báo cáo nghiên cứu.
 - Biết thuyết trình một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.
II. PHẨM CHẤT
- Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn dân tộc qua những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam
- Biết yêu quý cộng đồng, sống có trách nhiệm với gia đình và xã hội.
- Yêu thích việc nghiên cứu.
C. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Về phía học sinh: Chuyên đề học tập ngữ văn lớp 11, hồ sơ, tài liệu, sách tham khảo, 
tranh, ảnh, bảng biểu, video clip,
2. Về phía giáo viên:
- SGK, SGV chuyên đề học tập Ngữ văn 11, Bộ Chân trời sáng tạo.
- Một số tranh ảnh có trong SGK được phóng to.
- Phiếu học tập để học sinh chuẩn bị nội dung thảo luận.
- Bút màu, giấy A0 để HS trình bày sản phẩm.
- Tài liệu tham khảo sách báo tạp chí về văn học dân gian, máy tính hoặc điện thoại thông 
minh có kết nối internet, máy chiếu. - Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt 
Nam.
b. Nội dung hoạt động: Vận dụng tổng hợp các kĩ năng để tập nghiên cứu
- HS hoạt động cá nhân: đọc và thu thập thông tin kết hợp làm việc nhóm
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
 HĐ của GV và HS Dự kiến sản phẩm
 Thao tác 1: HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH NGỮ LIỆU THAM KHẢO
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS tìm hiểu và phân tích một văn bản nghiên cứu về vấn đề văn 
học trung đại Việt Nam, từ đó rút ra cách thức nghiên cứu.
b. Nội dung hoạt động: 
- HS hoạt động cá nhân và thảo luận theo bàn: đọc văn bản ngữ liệu và thu thập thông tin, trả 
lời các câu hỏi SGK.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: I. PHÂN TÍCH NGỮ LIỆU THAM KHẢO
- GV yêu cầu HS đọc kĩ văn bản tham khảo Đọc văn bản: “Truyện Lục Vân Tiên và lí 
SGK “ Truyện Lục Vân Tiên và lí tưởng đạo tưởng đạo nghĩa của nhân dân” (Lê Trí 
nghĩa của nhân dân” – Lê Trí Viễn (trang 6 – Viễn)
9) và dựa vào gợi ý ở phía lề phải văn bản để 1. Mục đích viết văn bản: 
phân tích mẫu. Bài nghiên cứu không chỉ đơn thuần là vấn 
- GV hướng dẫn HS thảo luận theo bàn để đề chính tà, thiện ác như trong truyện thơ dân 
trả lời các câu hỏi (bao gồm các câu hỏi gợi gian. Câu chuyện còn phản ánh nét xã hội - 
ý phân tích ở SGK/ Tr 11): lịch sử cụ thể, đậm màu sắc của xã hội phong 
- Bài nghiên cứu được viết với mục đích gì? kiến suy thoái đời Nguyễn. 
Mục đích ấy đã được thực hiện qua nội 2. Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp / 
dung, hình thức nghiên cứu như thế nào? thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, 
- Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp / các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục 
thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, nghiên cứu trong văn bản:
các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục - Vấn đề nghiên cứu : Chính tà, thiện ác trừu 
nghiên cứu trong văn bản trên. Từ bài tượng, vấn đề đạo đức.
nghiên cứu, hãy chỉ ra một số yêu cầu cần - Phạm vi nghiên cứu trong xã hội phong kiến.
đáp ứng khi nghiên cứu một vấn đề văn học - Các vấn đề, khía cạnh cần tiếp tục nghiên 
trung đại Việt Nam cứu như đạo nghĩa trong thời kỳ phong kiến, 
- Bài nghiên cứu trên đã mang lại cho bạn gốc rễ hiện thực,..
những thông tin hay nhận thức gì mới về tác 3. Những thông tin văn bản mang lại
phẩm Lục Vân Tiên và sáng tác văn học của Bài nghiên cứu đã mang lại cho độc giả 
tác giả Nguyễn Đình Chiểu? những thông tin trần thực về xã hội phong 
- Bạn học hỏi được được điều gì trong cách kiến thời xưa, về sự hiếu thảo của người con 
thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề trong xã hội cũ.
văn học trung đại qua bài viết về truyện Lục 4. Cách thực hiện công việc nghiên cứu một 
Vân Tiên? vấn đề văn học trung đại:
-. + Nhận định được thời điểm ra đời của truyện
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ: + Cách tác giả khái quát và đưa ra các nhận 
- HS thảo luận theo bàn, trả lời các câu hỏi định về giá trị nội dung tác phẩm Lục Vân 
1-4 SGK. Tiên.
- GV quan sát, khuyến khích + Ranh giới giữa các đoạn và sự chuyển tiếp - Nhóm khác nhận xét, bổ sung. Tác - Nguyễn Trãi, Lê Thánh 
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện giả, Tông, Nguyễn Bỉnh 
GV nhận xét và chuẩn kiến thức. tác Khiêm, Nguyễn Dữ, 
 phẩ Nguyễn Du, Hồ Xuân 
 m Hương, ....
 tiêu 
 biểu
 2.Một - Chọn lọc được vấn đề phù hợp, 
 số yêu vừa sức, có ý nghĩa, cung cấp 
 cầu cụ thêm thông tin hay nhận thức mới 
 thể mẻ cho người đọc.
 của - Căn cứ chủ yếu để tìm hiểu, 
 việc nghiên cứu:
 nghiên + Ngữ liệu, dẫn liệu từ tác phẩm.
 cứu + Tìm hiểu và huy động nhiều tri 
 một thức liên quan (tri thức về thể loại, 
 vấn đề ngônnguwx, lịch sử, ...) 
 văn - Với mỗi dạng đề nghiên cứu, cần 
 học sử dụng tri thức nền và cách thức, 
 trung thao tác thực hiện phù hợp.
 đại - Kết quả tìm hiểu về vấn đề cần 
 được tổng hợp, khái quát và ghi 
 chép một cách có hệ thống dưới 
 dạng sườn bài, sơ đồ tư duy, đồ 
 hoạ thông tin.
Thao tác 3: TÌM HIỂU CÁCH THỨC, QUY TRÌNH THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU 
MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS hiểu cách thức tiến hành nghiên cứu một vấn đề văn học trung 
đại Việt Nam, có khả năng hoàn thành các bài tập trên lớp và tạo lập được đề cương nghiên 
cứu.
b. Nội dung hoạt động: 
- HS đọc nội dung mục III. Tr 11- 21 SGK và hệ thống hoá các luận điểm, hoàn thành các 
yêu cầu, bài tập theo Phiếu học tập.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
1. ĐỌC NGỮ LIỆU THAM KHẢO
 Văn bản: “ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG TRUYỆN KIỀU”
a. Mục tiêu: Hoạt động này hướng dẫn học sinh tìm hiểu cách tác giả nghiên cứu một vấn 
đề.
b. Nội dung hoạt động: HS hoạt động nhóm và tư duy cá nhân: trả lời các câu hỏi
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Hoạt động của GV & HS Dự kiến sản phẩm
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: III. TÌM HIỂU CÁCH THỨC, QUY 
GV yêu cầu HS đọc ngữ liệu “Độc thoại nội TRÌNH THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU 
tâm trong Truyện Kiều” và trả lời các câu hỏi MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC TRUNG 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ ĐẠI VIỆT NAM d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Hoạt động của GV & HS Dự kiến sản phẩm
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: Gồm các bước sau:
- Em hiểu xác định đề tài 2.1.Xác định đề tài, vấn đề cần nghiên cứu:
nghiên cứu là gì? Cần lưu ý gì - Cần xác định đề tài, vấn đề nghiên cứu phù hợp, khả 
trong quá trình “xác định đề thi và có ý nghĩa.
tài”? - Các dạng đề thường gặp:
- Để xác định đề tài, vấn đề + Tìm hiểu tác phẩm: chủ đề, tư tưởng, cảm hứng, 
nghiên cứu, GV hướng dẫn HS những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật, 
trả lời một số câu hỏi sau: + Tìm hiểu thể loại: cốt truyện, nhân vật, người kể 
+ Vấn đề bạn lựa chọn có điểm chuyện, lời kể, lời thoại (truyện trung đại); chủ thể trữ 
gì hấp dẫn? tình, vần, nhịp, từ ngữ, hình ảnh (thơ trung đại); tích 
+ Vấn đề bạn lựa chọn có ý truyện, hành động, mâu thuẫn – xung đột, đốithoaji, độc 
nghĩa gì đối với việc học tập thoại, bang thoại (tuồng pho); .
của bạn? + Tìm hiểu tác giả, thời đại, văn hoá, .. 
+ Bạn có điều kiện thực tế đề Cuộc đời, con người, sự nghiệp văn học,tư tưởng, phong 
tìm hiểu vấn đề không? cách nghệ thuật, sự kế thừa truyền thống và cách tân,
+ Vấn đề bạn lựa chọn có phát 2.1.1.Tìm hiểu nghiên cứu vấn đề về tác phẩm:
huy sở trường học tập của bạn/ Đối với tác phẩm “Truyện Kiều” hay “Lục Vân Tiên”:
nhóm bạn không? -Vấn đề quyền sống của con người trong “Truyện Kiều”
- GV giao Phiếu HT 02: Bảng - Giấc mơ công lí trong “Truyện Kiều”
lựa chọn đề tài nghiên cứu để - Nghệ thuật kể chuyện trong “Lục Vân Tiên”
HS tìm hiểu và lựa chọn vấn đề 2.1.2. Tìm hiểu, nghiên cứu về thể loại:
nghiên cứu sao cho phù hợp với - Nhóm thể loại truyện, có thể chọn đề tài: “Những nét 
điều kiện khách quan cũng như khác biệt về mặt thể loại giữa Lục Vân Tiên (Nguyễn 
năng lực và sở thích Đình Chiểu) và Truyện Kiều (Nguyễn Du)
- GV yêu cầu HS tích vào vấn - Nhóm thể loại thơ, có thể chọn đề tài:
đề mà HS lựa chọn trong Bảng + Yếu tố dân gian trong một số bài thơ Nôm của Hồ 
lựa chọn đề tài nghiên cứu Xuân Hương,
Bước 2: HS thực hiện nhiệm + Thể hát nói trong sáng tác của Nguyễn Công Trứ.
vụ: - Nhóm kịch, có thể chọn đề tài: “ Một số điểm khác biệt 
- HS tích vào Bảng lựa chọn đề giữa tuồng pho và tuồng đồ qua “Sơn Hậu” và “Nghêu, 
tài nghiên cứu Sò, Ốc, Hến”
- GV quan sát, khuyến khích 2.1.3. Tìm hiểu,nghiên cứu vấn đề về tác giả, thời đại, 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: văn hoá, 
- HS nộp bảng chọn lựa của - Về tác giả, có thể chọn đề tài: Dấu ấn tiểu sử của 
mình Nguyễn Đình Chiểu trong truyện thơ “Lục Vân Tiên”
- GV chia nhóm dựa theo lựa - Về bối cảnh văn hoá, phong cách thời đại, có thể chọn 
chọn của HS đề tài: Hào khí đời Trần trong “Hịch tướng sĩ” của Trần 
Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến Quốc Tuấn và “Thuật hoài” của Phạm Ngũ Lão.
thức: 2.2.Thu thập, đọc – xử lí tài liệu:
GV nhận xét, chuẩn kiến thức. 2.2.1. Thu thập tài liệu:
 - Các tài liệu viết về tác phẩm, thể loại, tác giả, thờiddaji, 
 bối cảnh văn hoá- xã hội,  liên quan đến đề tài. Có thể 
 ghi lại theo mẫu:
 STT Tên tài Tác giả, Thông tin Thông 
 liệu năm xuất đáng lưu ý tin khác 
 bản, đơn vị liên quan (nếu có)
 xuất bản đến đề tài