Giáo án Chuyên đề Hypebol - Toán Lớp 10 Sách Cánh diều

 Tiết 120,125,126,127
 CHUYÊN ĐỀ III: BA ĐƯỜNG CÔNIC VÀ ỨNG DỤNG
 BÀI 2: HYPEBOL
 Thời gian thực hiện: (03 tiết)
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức, kĩ năng
 Yêu cầu cần đạt Stt
 Nhận biết được đường hypebol bằng hình học. Nhận biết được phương trình 
 Kiến thức (1)
 chính tắc của đường hypebol.
 Xác định được các yếu tố đặc trưng của đường hypebol khi biết phương trình 
 (2)
 chính tắc của nó.
 Kĩ năng
 Thiết lập được phương trình chính tắc của đường hypebol. (3)
 Giải quyết được một số vấn đề thực tiễn gắn với đường hypebol. (4)
2. Về năng lực: 
 Năng lực Yêu cầu cần đạt Stt
Năng lực tư duy và lập Vận dụng được các khái niệm, các công thức của đường hypebol; 
luận toán học tự nhận ra được sai sót trong quá trình tiếp nhận kiến thức và cách (5)
 khắc phục sai sót.
Năng lực giải quyết vấn Tiếp nhận câu hỏi và các kiến thức liên quan đến các khái niệm, 
đề toán học công thức trong đường hypebol. Phân tích được các tình huống (6)
 trong học tập.
Năng lực mô hình hóa Vận dụng kiến thức bài học vào bài toán thực tiễn để xác định 
toán học. khoảng cách ngắn nhất từ một điểm trên đường hypebol đến tiêu (7)
 điểm của hypebol.
Năng lực tự chủ và tự Tự giải quyết các bài tập trắc nghiệm ở phần luyện tập và bài tập 
 (8)
học về nhà.
Năng lực giao tiếp và Tiếp thu kiến thức trao đổi học hỏi bạn bè thông qua hoạt động 
hợp tác nhóm; có thái độ tôn trọng, lắng nghe, có phản ứng tích cực trong (9)
 giao tiếp.
3. Về phẩm chất: 
Phẩm chất Yêu cầu cần đạt STT
Trách Có ý thức hỗ trợ, hợp tác với các thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm 
 (10)
nhiệm vụ.
Chăm chỉ Tích cực phát biểu, xây dựng bài và tham gia các hoạt động nhóm (11)
Nhân ái Có ý thức tôn trọng ý kiến của các thành viên trong nhóm khi hợp tác (12)
II. THIẾT BỊ HỌC TẬP VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên: Giáo án, bảng phụ, máy chiếu.
2. Học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, dụng cụ học tập, máy tính cầm tay
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1.HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Giúp học sinh thư giãn, giải trí trước khi vào bài mới cũng gây hứng thú cũng như tạo nhu 
cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức về hypebol.
b) Tổ chức thực hiện: phương pháp vấn đáp
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: 
- Giáo viên cho học sinh xem hình ảnh bài toán sau. Nội dung 2: Hình chữ nhật cơ sở
a) Mục tiêu: (1), (2)
b) Tổ chức thực hiện: phương pháp khám phá, hợp tác, giải quyết vấn đề. Kĩ thuật chia nhóm
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: 
- GV thuyết trình, trình chiếu các khái niệm: đỉnh của hypebol, hình chữ nhật cơ sở.
- GV yêu cầu học sinh lấy bảng phụ 1 đã được chuẩn bị ở nhà của các em (Vẽ trước một đường hypebol). 
Yêu cầu học sinh xác định tọa độ các đỉnh của hypebol, vẽ hình chữ nhật cơ sở của hypebol, xác định tọa 
độ các đỉnh của hypebol.
- HS lấy bảng phụ học tập 1, lắng nghe, ghi nhận nội dung cần làm.
- HS làm 2 ví dụ 
 x2 y2
Ví dụ 1: Cho hypebol E : 1.
 16 9
Tìm tọa độ các đỉnh của hypebol và tọa độ các đỉnh của hình chữ nhật cơ sở của hypebol.
Ví dụ 2: Viết phương trình chính tắc của hypebol biết một đỉnh là A2 5;0 và có một đường tiệm cận là 
y 3x .
b.2: Thực hiện nhiệm vụ và sản phẩm đạt được: 
- GV gợi ý, hướng dẫn HS, chiếu những hình vẽ để HS quan sát.
- HS suy nghĩ độc lập, tham khảo SGK, quan sát hình vẽ.
- Dự kiến sản phẩm đạt được: 
 Câu trả lời ví dụ 1, 2 của học sinh. 
b.3: Báo cáo, thảo luận: 
- GV đại diện HS phát biểu.
- Những HS còn lại theo dõi, đưa ra ý kiến phản biện để làm rõ hơn các vấn đề.
b.4: Kết luận, nhận định: 
- HS tự nhận xét về các câu trả lời.
- GV đánh giá, nhận xét về việc thực hiện nhiệm vụ, thái độ và tinh thần làm việc của HS.
- HS lắng nghe, hoàn thiện phần trình bày.
- GV dẫn dắt HS đến nội dung tiếp theo.
Nội dung 3: Tâm sai của hypebol
a) Mục tiêu: (2), (3), (4)
b) Tổ chức thực hiện: phương pháp dạy học trực quan
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: b) Tổ chức thực hiện: phương pháp vấn đáp
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: 
- GV trình chiếu khái niệm, tính chất của đường chuẩn của hypebol. Yêu cầu HS theo dõi tiếp thu và áp 
 dụng vào làm ví dụ.
 x2 y2
 Ví dụ: Tìm các tiêu điểm và đường chuẩn của hypebol có phương trình chính tắc là 1
 11 25
b.2: Thực hiện nhiệm vụ và sản phẩm đạt được: 
- HS hoạt động cá nhân.
- Sản phẩm: khái niệm đường chuẩn, tính chất của đường chuẩn và lời giải của ví dụ.
b.3: Báo cáo, thảo luận: 
- HS trả lời câu hỏi dẫn dắt của GV.
- Những HS còn lại theo dõi, đưa ra ý kiến phản biện để làm rõ hơn các vấn đề.
b.4: Kết luận, nhận định: 
- HS tự nhận xét về các câu trả lời.
- GV đánh giá, nhận xét về việc thực hiện nhiệm vụ, thái độ và tinh thần làm việc của HS.
- HS lắng nghe, hoàn thiện phần trình bày.
- GV dẫn dắt HS đến nội dung tiếp theo.
Nội dung 6: Cách vẽ hypebol.
a) Mục tiêu: (2), (3)
b) Tổ chức thực hiện: phương pháp khám phá, hợp tác, giải quyết vấn đề. Kĩ thuật chia nhóm
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: 
- GV yêu cầu HS tìm cách vẽ hypebol có phương trình cho trước. 
- Thi vẽ hypebol giữa các nhóm.
b.2: Thực hiện nhiệm vụ và sản phẩm đạt được: 
- HS được chia thành 12 nhóm, tìm hiểu cách vẽ hypebol. Sau đó thi đua vẽ hypebol có phương trình 
 cho trước.
b.3: Báo cáo, thảo luận: 
- Mỗi HS thực hành vẽ hình hypebol khi biết phương trình chính tắc. Thi đua giữa các nhóm tìm sản 
 phẩm nhanh và đẹp.
b.4: Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá, nhận xét về việc thực hiện nhiệm vụ, thái độ và tinh thần làm việc của HS.
- HS nắm được nguyên tắc vẽ hình.
Tiết 3
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: 
b) Tổ chức thực hiện: Phương pháp dạy học trực quan, hợp tác, giải quyết vấn đề. Kĩ thuật: hoàn tất 
một nhiệm vụ
b.1: Nội dung và giao nhiệm vụ: 
- Học sinh sử dụng phiếu bài tập để luyện tập phương trình hypebol, các khái niệm tâm sai, đường chuẩn.
- GV chia nhóm 5 HS và phát phiếu học tập số 2.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Bài 1. Viết phương trình chính tắc của hypebol trong mỗi trường hợp sau: Vì con tàu chuyển động với quỹ đạo là hypebol nhận A và B là hai tiêu điểm nên PA PB 360 (km) 
với mọi vị trí của P .
Chọn hệ trục toạ độ sao cho gốc toạ độ trùng với trung điểm của AB và trục Ox trùng với AB , đơn vị 
 x2 y2
trên hai trục là km thì hypebol này có dạng 1 a 0,b 0 
 a2 b2
Vì PA PB 360 2a 360 a 180 .
Theo đề bài, AB 650 2c 650 c 325 b2 c2 a2 73225.
 x2 y2
Vậy phương trình hypebol mô tả quỹ đạo chuyển động của con tàu là 1.
 32400 73225
b) Vì con tàu chỉ chuyển động ở nhánh bên phải trục Oy của hypebol nên ta PB PA với mọi vị trí của P. 
Do đó tàu luôn nhận được tín hiệu từ B trước khi nhận được tín hiệu từ A .
Gọi t1 là thời gian để tàu nhận được tín hiệu từ A , t2 là thời gian để tàu nhận được tín hiệu từ B thì 
 PA PB
t ,t với v là vận tốc di chuyển của tín hiệu.
1 v 2 v
 PA PB 360000
Khi đó, ta có: t t 0,0012(s).
 1 2 v 3.108
Vậy thời gian con tàu nhận được tín hiệu từ B trước khi nhận được tín hiệu từ A luôn là 0,0012 s.
b.3: Báo cáo, thảo luận: 
- HS có thể trao đổi đáp án sau thời gian cho phép và tự kiểm tra nhau.
- GV Nêu đáp án và HD các câu hỏi học sinh còn vướng mắc chưa giải quyết được.
b.4: Kết luận, nhận định: 
- GV đánh giá, nhận xét về việc thực hiện nhiệm vụ, thái độ và tinh thần làm việc của HS.
- HS lắng nghe, hoàn thiện bài tập được giao.