Giáo án Bộ 16 Chuyên đề Bồi dưỡng HSG Ngữ văn 7 - Chuyên đề 2: Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc

 Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
BUỔI 3:
 CHUYÊN ĐỀ 2: VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI HOẶC SỰ 
 VIỆC
 (Dùng chung 3 bộ sách)
 Thời lượng: 6 tiết
Bộ Kết nối: Bài 4: Giai điệu đất nước (trang 98, học kỳ 1)
Bộ Chân trời: Bài 4; Quà tặng của thiên nhiên (trang 89, học kỳ 1)
Bộ Cánh diều: Bài 3: Truyện khoa học viễn tưởng (trang 75, học kỳ 1)
I. MỤC TIÊU
a. Kiến thức
- HS viết được bài văn nêu cảm xúc về một bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả, trình 
bày được xẻ xúc, suy nghĩ về một con người hoặc sự việc để lại cho mình ấn tượng 
sâu sắc; đảm bảo bố cục và số lượng câu đúng quy địnhcon người hoặc sự việc theo 
đứng cấu trúc văn biểu cảm có sự kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả.
b. Năng lực
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến đề bài;
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân;
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận;
- Năng lực viết, tạo lập văn bản.
c. Phẩm chất:
- Ý thức tự giác, tích cực trong học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- KHBD, STK 
- Phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập 
của mình.
b. Nội dung: GV hỏi, HS trả lời.
d.Tổ chức thực hiện: 
 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ 
- GV cho học sinh xem Video “ Những hành động đẹp” ? Các kiểu bài văn biểu cảm về con người viết về một người hoặc một sự 
người hoặc sự việc là kiểu bài nào? việc nào đó.
? Em biết những dạng đề nào của kiểu 
bài này?Nêu cụ thể. - Nhân vật sự việc: có thể là trong cuộc 
- Dùng kết quả học tập của cá nhân, sống hoặc trong tác phẩm văn học.
thống nhất trong nhóm ( 4 học sinh )
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ - Tình cảm, cảm xúc của người viết: căn 
- Ghi lại ý kiến cá nhân cứ vào nhân vật, sự việc cụ thể để người 
- Thống nhất kết quả học tập của cá nhân viết thể hiện tình cảm, cảm xúc.
trong nhóm.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 2/Những yêu cầu đối với bài văn biểu 
- Báo cáo kết quả học tập của nhóm. cảm về con người hoặc sự việc
- GV gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung 
câu trả lời của bạn. - Giới thiệu được đối tượng biểu cảm 
Bước 4. Kết luận, nhận định (con người hay sự việc) và nêu được ấn 
 - GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt tượng ban đầu về đối tượng đó.
 lại kiến thức.
 - Nêu được những đặc điểm nổi bật 
 khiến người, sự việc đó để lại tình cảm, 
 ấn tượng sâu đậm trong em.
 - Sử dụng ngôn ngữ sinh động giàu cảm 
 xúc.
 - Tình cảm trong bài văn phải chân thực, 
 rõ ràng.
 - Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm 
 xúc.
 - Kết hợp với miêu tả, tự sự nhằm hỗ trợ 
 cho việc biểu lộ cảm xúc.
 - Bố cục bài viết: 3 phần
 + Mở bài: Giới thiệu đối tượng biểu 
 cảm (con người hay sự việc) và ấn tượng 
 ban đầu. hào,Em hãy viết bài văn biểu cảm về 
 một trong những sự việc đó.
 b. Dạng cụ thể (dạng đề đóng) là dạng 
 đề nêu rõ về đối tượng biểu cảm.
 *Đề cụ thể có lựa chọn:
 Ví dụ 1: Xung quanh em có rất nhiều 
 người thân nhưng mẹ là người có ý 
 nghĩa quan trọng nhất với em. Em hãy 
 viết bài văn biểu cảm về mẹ.
 Ví dụ 2: Tuổi thơ em có rất nhiều kỉ 
 niệm đẹp và một trong những kỉ niệm 
 đẹp ấy là lần đầu tiên em được thả diều 
 cùng lũ bạn trên cánh đồng làng. Hãy 
 viết bài văn biểu cảm về lần đầu tiên thả 
 diều ấy.
 *Đề cụ thể có lựa chọn:
 Ví dụ 1: Xung quanh em có rất nhiều 
 người thân như ông, bà, bố, mẹ, anh, 
 chị, em, Em hãy viết bài văn biểu cảm 
 về một trong những người thân đó.
 Ví dụ 2: Tuổi thơ em có rất nhiều kỉ 
 niệm đẹp và một trong những kỉ niệm 
 đẹp ấy là em được thả diều cùng lũ bạn 
Hoạt động 2: Tìm hiểu phương pháp trên cánh đồng làng. Hãy viết bài văn 
làm bài văn biểu cảm về con người và biểu cảm về một trong những lần thả 
sự việc diều ấy.
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
 II. Phương pháp làm bài văn biểu 
? Muốn viết bài văn biểu cảm về con cảm về con người và sự việc
người và sự việc thì làm theo những 
bước nào? Nêu cụ thể từng bước. 1.Phương pháp chung - Ghi lại những thông tin gợi cho em 
cảm xúc, ấn tượng sâu sắc về sự việc.
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
a. Tìm ý
- Đối tượng biểu cảm là ai? Hay sự việc 
gì?
- Người hoặc sự việc đó có những đặc 
điểm nào nổi bật?
- Những đặc điểm của người hoặc sự 
việc đó gợi cho em tình cảm, cảm xúc, 
suy nghĩ, thái độ gì?...
- Để thể hiện tình cảm, cảm xúc, suy 
nghĩ, thái độ của mình, em dự định sẽ 
chọn cách biểu cảm nào? (trực tiếp dùng 
từ ngữ, câu văn.bộc lộ cảm xúc hay 
gián tiếp thông qua các yếu tố tự sự, 
miêu tả
b. Lập dàn ý: Từ những ý đã tìm, lập 
dàn ý bằng cách chọn lọc, sắp xếp các ý 
theo một trình tự hợp lí.
*Mở bài:
- Giới thiệu đối tượng biểu cảm (người, 
việc)
- Ấn tượng ban đầu của em đối tượng 
biểu cảm.
Có rất nhiều cách mở bài khác nhau nên 
khi viết cần vận dụng một cách linh + Trải nghiệm khi đọc một bài thơ, 
nghe một bài hát mà nhớ về mẹ và 
biểu cảm:
Mở bài tham khảo 1: “Mẹ là vòng tay 
ấp ôm con qua những ngày đông/Mẹ là 
dòng sông để con tắm mát trưa hè/..Mẹ 
làm bậc thang để con bước lên đỉnh 
cao/Mẹ là ánh sao để con ước ao bao 
điều/.. ”. Mỗi khi giai điệu bài hát ấy 
vang lên là lòng em lại trào dâng cảm 
xúc . Em nhớ về mẹ - người đã vì em mà 
hi sinh tất cả để cho em có được cuộc 
sống như bây giờ.
Mở bài tham khảo 2: Thời gian cứ dần 
trôi không chờ đợi ai. Thoắt cái đã đến 
ngày giỗ đầu của mẹ. Giai điệu “Mẹ là 
vòng tay ấp ôm con qua những ngày 
đông/Mẹ là dòng sông để con tắm mát 
trưa hè/..Mẹ làm bậc thang để con bước 
lên đỉnh cao/Mẹ là ánh sao để con ước 
ao bao điều/.. ”quen thuộc cứ vang 
vọng trong tôi. Mẹ tôi giờ đây đã về với 
thiên đường để yên giấc ngàn thu nhưng 
tôi không thể tin được điều đó bởi tôi 
yêu mẹ tôi nhiều lắm.
 (Mở bài này chỉ dành cho những bạn 
nào có mẹ đã mất)
- Có thể gián tiếp từ cách khác như:
+ Dùng nghệ thuật đòn bẩy “lấy mây 
nẩy trăng” (dùng đối tượng này để - Nêu các kỉ niệm, ấn tượng sâu sắc nhất 
về đối tượng.
* Kết bài: 
- Khẳng định lại tình cảm, suy nghĩ của 
em với đối tượng.
- Rút ra điều đáng nhớ đối với bản 
thân.
Có nhiều cách kết bài khác nhau. Tuy 
nhiên nếu mở bài chọn cách nào thì kết 
bài nên chọn cách đó để tương ứng 
nhau. Có thể tham khảo các kết bài sau:
Kết bài trực tiếp
Kết bài tham khảo: Được sống trong 
vòng tay yêu thương của mẹ, em cảm 
thấy rất hạnh phúc và sung sướng. Em 
mong ước mẹ em sống thật lâu để em 
được ở mãi bên mẹ. Em tự nhủ lòng 
mình rằng phải học thật giỏi để báo đền 
công ơn trời biển của mẹ.
Kết bài gián tiếp ở Mở bài tham khảo 
2, có thể viết như sau (Kết bài này chỉ 
dành cho những bạn nào có mẹ đã 
mất)
Mẹ ơi! Mẹ hãy an tâm về con mẹ nhé! 
Con sẽ trân trọng và gìn giữ những tình 
cảm, những kỉ niệm mà mẹ con ta đã có 
nhau. Con sẽ ngoan và học giỏi như lời 
mẹ dặn trước lúc ra đi. Và nếu có kiếp 
sau, mẹ con ta lại làm mẹ con với nhau 
nữa, mẹ nhé! Bước 4: Chỉnh sửa bài viết
 Sau khi viết xong, cần xem lại và chỉnh 
Hoạt động 3: Tìm hiểu phương pháp sửa bài viết theo một số gợi ý theo bảng 
cụ thể làm bài văn biểu cảm về con SGK.
người và sự việc
GV lưu ý cho hs 2. Phương pháp cụ thể
 NỘI DUNG 1: BÀI VĂN BIỂU CẢM 
 VỀ CON NGƯỜI
 Đối với kiểu bài này ta có thể áp dụng 
 các bước ở phần phương pháp chung. 
 Song cần lưu ý những điểm sau:
 - Biểu cảm về con người trong đời sống 
 hoặc trong tác phẩm văn học là trình bày 
 những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ về 
 con người ấy vậy nên tình cảm phải hết 
 sức chân thành, trong sáng, nhân văn.
 - Muốn thể hiện tình cảm, cảm xúc, suy 
 nghĩ, đánh giá về con người nào đó phải 
 dựa vào đặc điểm của họ:
 + Hoàn cảnh sống, công việc..
 + Nét đẹp về ngoại hình, phẩm chất, tâm 
 hồn,
 - Có thể trình bày bằng cách trực tiếp 
 bằng từ ngữ, câu văn, hoặc gián tiếp 
 qua yếu tố miêu tả, tự sự.
 *Lưu ý:
 - Con người trong đời sống có thể là 
 người thân trong gia đình hoặc người 
 hàng xóm hoặc một người nào đó mà em 
 biết được qua sách, báo, truyện, thông