Dạy thêm Ngữ văn 7 (Kết nối tri thức) - Chuyên đề Truyện

 1.TRUYỆN:
ĐỀ 1: Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi ở dưới:
 Quà của bà
 Bà tôi bận lắm, cặm cụi công việc suốt ngày. Nhưng chả lần nào đi 
chợ mà bà không tạt vào thăm hai anh em tôi, cho chúng tôi khi thì tấm bánh 
đa, quả thị, khi thì củ sắn luộc hoặc mớ táo. Ăn quà của bà rất thích, nhưng 
ngồi vào lòng bà nghe bà kể chuyện còn thích hơn nhiều.
 Gần đây, bà tôi không được khỏe như xưa nữa. Đã hai năm nay, bà bị 
đau chân. Bà không đi chợ được, cũng không đến chơi với các cháu được. 
Thế nhưng lần nào chúng tôi đến thăm bà, bà cũng vẫn có quà cho chúng tôi: 
khi thì mấy củ dong riềng, khi thì cây mía, quả na, hoặc mấy khúc sắn dây, 
toàn những thứ tự tay bà trồng ra. Chiều qua, đi học về, tôi chạy đến thăm 
bà. Bà ngồi dậy, cười cười, rồi tay bà run run, bà mở cái tay nải của bà, đưa 
cho tôi một gói quà đặc biệt: ô mai sấu!
 Bà ơi bà! Ô mai sấu bà cho, cháu sẽ chia cho bố cháu, mẹ cháu và anh 
cháu Cháu biết rồi, bà ơi Cứ sáng sớm, sau mỗi đêm mưa gió, bà lại lần 
ra sân, nhặt những quả sấu rụng ở quanh gốc cây sấu bà trồng từ thời con 
gái. Rồi bà rửa, bà ngâm muối, bà phơi. Bà gói thành từng gói nhỏ, bà đợi 
các cháu đến bà cho
 (Theo Vũ Tú Nam)
 Câu 1 : Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
 Câu 2: Tìm một cụm chủ - vị có vai trò mở rộng câu trong câu: “Cứ 
sáng sớm, sau mỗi đêm mưa gió, bà lại lần ra sân, nhặt những quả sấu rụng 
ở quanh gốc cây sấu bà trồng từ thời con gái.”
 Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong 
câu văn sau: “Bà ngồi dậy, cười cười, rồi tay bà run run, bà mở cái tay nải 
của bà, đưa cho tôi một gói quà đặc biệt: ô mai sấu!”
 Câu 4 : Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua văn bản trên?
 Câu 5: Từ nội dung văn bản ở phần đọc hiểu trên, em hãy viết một 
đoạn văn (khoảng 100 chữ), nêu cảm nhận của em về hình ảnh người bà và 
tình cảm của nhân vật “tôi” đối với bà.
GỢI Ý: 
 1 Phương thức biểu đạt chính: Tự sự
 HS tìm được 1 cụm C-V theo yêu cầu của đề bài. 
 2
 VD: bà trồng, 
 Biện pháp tu từ: Liệt kê.
 3
 Liệt kê cử chỉ, hoạt động của bà: ngồi dậy, cười cười, mở, đưa Câu 2: Xác định biện pháp tu từ có trong văn bản?
Câu 3: Trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của câu chuyện bằng đoạn văn 
khoảng 7- 9 câu:
GỢI Ý:
1. PTBĐ: tự sự
2. BPTT: nhân hóa
 3* Hình thức: Đoạn văn khoảng 7- 9 câu, trình bày mạch lạc...
 * Nội dung:
 - Câu chuyện kể về 2 anh em nhà gà cãi vã, đánh nhau vì tranh nhau làm 
vua Nông Trại.
 - Câu chuyện đề cập đến vấn đề: Tình cảm anh em ruột thịt trong gia 
đình. Anh em cùng cha mẹ sinh ra phải thương yêu, đùm bọc, nhường nhịn 
nhau, không nên cãi vã, tranh giành sẽ mang lại hậu quả xấu. Đồng thời, câu 
chuyện cũng phê phán thói kiêu ngạo, hiếu thắng.
ĐỀ 3: Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi ở dưới:
 Bố tôi
 Tôi đi học dưới đồng bằng. Còn bố tôi, từ nơi núi đồi hiểm trở, ông 
luôn dõi theo tôi.
 Bao giờ cũng vậy, ông mặc chiếc áo kẻ ô phẳng phiu nhất, xuống núi 
vào cuối mỗi tuần. Ông rẽ vào bưu điện để nhận những lá thư tôi gửi. Lặng 
lẽ, ông vụng về mở nó ra. Ông xem từng con chữ, lấy tay chạm vào nó, rồi ép 
vào khuôn mặt đầy râu của ông. Rồi lặng lẽ như lúc mở ra, ông xếp nó lại, 
nhét vào bao thư. Ông ngồi trầm ngâm một lúc, khẽ mỉm cười rồi đi về núi.
 Về đến nhà, ông nói với mẹ tôi: “Con mình vừa gửi thư về”. Ông trao 
thư cho bà. Bà lại cẩn thận mở nó ra, khen: “Con mình viết chữ đẹp quá! 
Những chữ tròn, thật tròn, những cái móc thật bén. Chỉ tiếc rằng không biết 
nó viết gì. Sao ông không nhờ ai đó ở bưu điện đọc giùm?”. Ông nói:“Nó là 
con tôi, nó viết gì tôi đều biết cả”. Rồi ông lấy lại thư, xếp vào trong tủ cùng 
với những lá thư trước, những lá thư được bóc ra nhìn ngắm, chạm mặt rồi 
cất vào, không thiếu một lá, ngay cả những lá đầu tiên nét chữ còn non nớt
 Hôm nay là ngày đầu tiên tôi bước chân vào trường đại học. Một ngày 
khai trường đầu tiên không có bố. Bố tôi đã mất. Nhưng tôi biết bố sẽ đi cùng 
tôi trên những con đường mà tôi sẽ đi, suốt cả hành trình cuộc đời.
 (Theo Nguyễn Ngọc Thuần)
 Câu 1(0.5 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
 Câu 2 (0.5 điểm): Tìm một cụm chủ - vị có vai trò mở rộng câu trong 
câu: “Nhưng tôi biết bố sẽ đi cùng tôi trên những con đường mà tôi sẽ đi, 
suốt cả hành trình cuộc đời.”
 Câu 3 (0.1 điểm): Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử 
dụng trong câu văn sau: “Ông xem từng con chữ, lấy tay chạm vào nó, rồi ép 
vào khuôn mặt đầy râu của ông.” bằng giọng khàn đặc. 
 Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì 
của ông lão.
 (Theo Tuốc-ghê-nhép) 
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. 
Câu 2. Cậu bé không có gì cho ông lão, nhưng ông lão lại nói: "Như vậy là 
cháu đã cho lão rồi". Em hiểu cậu bé đã cho ông lão cái gì? Theo em, cậu bé 
đã nhận được gì ở ông lão ăn xin?
Câu 3. Xét về cấu tạo, câu: “Chao ôi!” trong văn bản trên thuộc kiểu câu 
nào? Có tác dụng gì? 
Câu 4. Em rút ra được bài học gì qua câu chuyện trên?
 GỢI Ý: 
 Câu 1 - Phương thức biểu đạt chính : Tự sự.
Câu 2 - Cậu bé đã cho ông lão tình yêu thương, sự cảm thông và tôn 
 trọng bằng tất cả tấm lòng.
 - Cậu bé nhận được từ ông ông lão lòng biết ơn, sự đồng cảm.
Câu 3 - Chao ôi! -> Là câu đặc biệt.
 - Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc.
Câu 4 - Tình yêu thương, lòng nhân ái của con người sẽ giúp chúng 
 ta vượt qua những đau khổ trong cuộc đời. Chính tình yêu 
 thương sẽ làm cho xã hội này trở nên tốt đẹp hơn, nhân văn 
 hơn. Hãy sống, hãy cho đi, hãy nhân rộng tình yêu thương để 
 thế giới này ngập tràn sự ấm áp trong mối quan hệ giữa người 
 với người
 (HS có nhiều cách cảm nhận khác nhau, khi chấm GV cần 
 linh hoạt) 
 ĐỀ 5: Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi bên dưới:
 ĐÔI TAI CỦA TÂM HỒN
 Một cô bé vừa gầy vừa thấp bị thầy giáo loại khỏi dàn đồng ca. Cũng chỉ 
tại cô bé ấy lúc nào cũng chỉ mặc mỗi bộ quần áo vừa bẩn, vừa cũ lại vừa 
rộng nữa. Cô bé buồn tủi ngồi khóc một mình trong công viên. Cô bé nghĩ: 
Tại sao mình lại không được hát? Chẳng lẽ mình hát tồi đến thế sao? Cô bé 
nghĩ mãi rồi cô cất giọng hát khe khẽ. Cô bé cứ hát hết bài này đến bài khác 
cho đến khi mệt lả mới thôi.
 - Cháu hát hay quá, một giọng nói vang lên: “Cảm ơn cháu, cháu gái bé 
nhỏ, cháu đã cho ta cả một buổi chiều thật vui vẻ”. Cô bé ngẩn người. Người 
vừa khen cô bé là một ông cụ tóc bạc trắng. Ông cụ nói xong liền chậm rãi 
bước đi.
 Hôm sau, khi cô bé tới công viên đã thấy ông già ngồi ở chiếc ghế đá hôm 
trước. Khuôn mặt hiền từ mỉm cười chào cô bé. Cô lại hát, cụ già vẫn chăm người, đúng sự việc.
 c. Bàn luận
 - Lời khen không được giả tạo, nếu không sẽ gây ra chứng "ảo tưởng"cho 
người được khen. Điều đó, khiến họ không tiến bộ được, thậm chí còn chủ 
quan, tự mãn dễ vấp ngã, thất bại.
 - Lời khen không chỉ dành cho người thành công mà còn cẩn cho những 
người dù chưa thành công nhưng đã có sựcố gắng và tiến bộ hơn chính họ 
của ngày hôm qua.
 - Bên cạnh lời khen, cuộc sống vẫn rất cần những lời góp ý chân thành, 
mang tính chất xây dựng để giúp mỗi người khắc phục điểm yếu, hoàn thiện 
mình hơn.
 d. Bài học
 - Bài học: Đừng tiết kiệm lời khen nhưng cũng đừng lạm dụng và nói 
những lời khen sáo rỗng; người nghe cần biết phân biệt đâu là lời khen thật, 
đâu là những lời sáo rỗng.
 ĐỀ 6: Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi.
 Khi tôi lên tám hay chín tuổi gì đó, tôi nhớ thỉnh thoảng mẹ tôi vẫn 
nướng bánh mì cháy khét. Một buổi tối nọ, mẹ tôi về nhà sau một ngày làm 
việc dài và bà làm bữa tối cho cha con tôi. Bà dọn ra bàn vài lát bánh mì 
nướng cháy, không phải cháy xém bình thường mà cháy đen như than. Tôi 
nhìn những lát bánh mì và đợi xem có ai nhận ra điều bất thường của chúng 
mà lên tiếng hay không.
 Nhưng cha tôi chủ động ăn miếng bánh của ông và hỏi tôi về bài tập 
cũng như những việc ở trường học như mọi hôm. Tôi không còn nhớ tôi đã 
nói gì với ông hôm đó, nhưng tôi nhớ đã nghe mẹ xin lỗi ông vì đã làm cháy 
bánh mì. Và tôi không bao giờ quên được những gì cha tôi nói với mẹ tôi: 
“Em à, anh thích bánh mì cháy mà”.
 Đêm đó, tôi đến bên chúc cha ngủ ngon và hỏi có phải thực sự ông 
thích bánh mì cháy không. Cha khoác tay qua vai tôi và nói: 
 - Mẹ con đã làm việc vất vả cả ngày và rất mệt. Một lát bánh mì cháy 
chẳng thể làm hại ai con ạ, nhưng con biết điều gì thực sự gây tổn thương 
cho người khác không? Những lời chê bai, trách móc cay nghiệt đấy. 
 Rồi ông nói tiếp: 
 - Con biết đó, cuộc đời đầy rẫy những thứ không hoàn hảo và những 
con người không toàn vẹn. Cha cũng khá tệ trong rất nhiều việc, chẳng hạn 
như cha chẳng thể nhớ được ngày sinh nhật hay ngày kỉ niệm như một số 
người khác. Điều mà cha học được qua những năm tháng, đó là học cách 
chấp nhận sai sót của người khác và chọn cách ủng hộ những khác biệt của 
họ. Đó là chìa khoá quan trọng nhất để tạo nên một mối quan hệ lành mạnh, 
trưởng thành và bền vững con ạ. Cuộc đời rất ngắn ngủi để thức dậy với 
những hối tiếc và khó chịu. Hãy yêu quý những người cư xử tốt với con, và 
hãy cảm thông với những người chưa làm được điều đó. Hơn tất cả, mọi người đều phải cần đến tôi.
 Đến lượt mình, ngọn nến thứ ba nói : Tôi là hiện thân của tình yêu. Tôi 
mới thực sự quan trọng. Hãy thử xem cuộc sống sẽ như thế nào nếu thiếu đi 
tình yêu?
 Đột nhiên, cánh cửa chợt mở tung, một cậu bé chạy vào phòng. Một 
cơn gió ùa theo làm tắt cả ba ngọn nến. "Tại sao cả ba ngọn nến lại tắt ?" - 
cậu bé sửng sốt nói. Rồi cậu bé òa lên khóc.
 Lúc này, ngọn nến thứ tư mới lên tiếng: Đừng lo lắng, cậu bé. Khi tôi 
vẫn còn cháy thì vẫn có thể thắp sáng lại cả ba ngọn nến kia. Bởi vì, tôi chính 
là niềm hy vọng. 
 Lau những giọt nước mắt còn đọng lại, cậu bé lần lượt thắp sáng lại 
những ngọn nến vừa tắt bằng ngọn lửa của niềm hy vọng.
 (Trích “Những bài học về cuộc sống”, NXB Thanh Niên, 2005)
 a. Chỉ ra 2 biện pháp tu từ trong văn bản trên?
 b. Anh/chị hiểu thế nào về lời thầm thì của ngọn nến thứ nhất: Tôi là hiện 
thân của hòa bình. Cuộc đời sẽ như thế nào nếu không có tôi ? Tôi thực sự 
quan trọng cho mọi người?
 c. Anh chị hiểu như thế nào về lời thì thầm của ngọn nến thứ hai: Còn tôi 
là hiện thân của lòng trung thành. Hơn tất cả, mọi người đều phải cần đến tôi 
?
 d. Thông điệp sâu sắc nhất mà anh/chị rút ra được từ văn bản trên. Vì 
sao?
 e. Anh/Chị hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trả lời cho câu hỏi 
trong phần đọc hiểu: Hãy thử xem cuộc sống sẽ như thế nào nếu thiếu đi tình 
yêu ?
 Trả lời: 
 a. HS chỉ ra 2 trong các biện pháp tu từ sau: Liệt kê, điệp cấu trúc, hoặc 
nhân hóa
 b. Ngọn nến thứ nhất cho rằng mình quan trọng bởi nó là hiện thân của 
hòa bình.
– Hòa bình là một nơi không có chiến tranh và chết chóc, nơi mọi người gắn 
bó với nhau cùng giúp đỡ nhau phát triển vì sự phồn vinh và hạnh phúc của 
nhân loại.
– Hòa bình sẽ mang lại cuộc sống và hạnh phúc cho mỗi người, mỗi gia đình 
và xã hội. Khi con người được sống trong cảm giác yêu thương, hòa ái, an 
lạc, vô ưu sẽ tạo nên động lực mạnh mẽ cho con người sống, học tập và lao 
động cống hiến hết mình cho sự phát triển chung của nhân loại.
– Nếu không có hòa bình con người phải sống trong đau thương, đói nghèo, 
bệnh tật, chia li chết chóc
 c. Ngọn nến thứ hai cho rằng mình quan trọng bởi nó là hiện thân 
của lòng trung thành.
– Trung thành là phẩm chất tốt đẹp cần có ở tất cả mọi người bởi đó là lối 
sống trước sau như một, một lòng một dạ, giữ trọn niềm tin và tình cảm gắn