Chuyên đề Văn bản nhật dụng - Ngữ văn 9 (Học kì 2)

 CHUYÊN ĐỀ VĂN BẢN NHẬT DỤNG KÌ 2
ÔN TẬP VĂN BẢN : BÀN VỀ ĐỌC SÁCH( Chu Quang Tiềm)
I, Kiến thức cơ bản
1. Tác giả - Ông là nhà Mĩ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc.
 - Ông đã có nhiều bài viết bàn về đọc sách. Bài viết này là kết 
 quả của quá trình tích luỹ kinh nghiệm, dày công suy nghĩ, là 
 những lời tâm huyết của người đi trước truyền cho thế hệ đi 
 sau.
2, Văn bản a) Xuất xứ: Văn bản trích trong cuốn “ Danh nhân Trung uốc” 
 bàn về niêm vui nỗi buồn của việc đọc sách”- Bắc Kinh., 1995
 - Đây là một bài văn tiêu biểu, giàu sức thuyết phục, một bài 
 văn nghị luận sâu sắc – kiểu văn bản nghị luận.
 b) Phương thức biểu dạt: Nghị luận
 c) Bố cục: ba phần
 - Phần 1: Từ đầu đến “ nhằm phát hiện thế giới mới”: Tầm quan 
 trọng và ý nghĩa của việc đọc sách
 - Phần 2: Tiếp theo đén “ tự tiêu hao lực lượng”: Những khó 
 khăn và thiên hướng sai lệch của việc đọc sách ngày nay
 - Phần ba: Còn lại: bàn về các phương pháp chọn sách và dọc 
 sách
 c) Nghệ thuật và nội dung
 - Nghệ thuật:
 + Bố cục chặt chẽ, hợp lí, ý kiến dẫn dắt tự nhiên
 + Cách viết giàu hình ảnh, ví von, cụ thể, sinh động
 - Nội dung: Bài viết của tác giả đã nêu ra những ý kiến xác đáng 
 1 cảu mình.
 - Cũng phải thường xuyên đọc sách thưởng thức và sách ở lĩnh 
 vực gẫn gũi, kế cận với chuyên môn của mình =>Lập luận = cách 
 đưa chứng và so sánh.
 (Ví dụ chính trị học thì phải liên quan đến lịch sử, kinh tế, pháp 
 luật, triết học, tâm lí, ngoịa giao, quân sự,....không biết rộng thì 
 không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn)
 (HS bày tỏ).
 => Chứng tỏ ông là ngưòi từng trải , giàu kinh nghiệm, giàu sức 
 sống.
 - Đọc không cần nhiều, quan trọng là đọc cho kĩ, vừa đọc vừa 
3. Phương pháp suy ngẫm tích luỹ tưởng tượng.
đọc sách.
 - Khẳng định: Không nên đọc tràn lan, theo kiểu hứng thú cá 
 nhân mà cần đọc có kế hoạch và có hệ thống.
 (Đọc sách còn là chuyện rèn kuyện tính cách, chuyện học làm 
 người.)
III, Luyện tập
Đề bài:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
“ Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ. 
Nếu đọc được 10 quyển sách không quan trọng, không bằng đem thời gian, sức lực 
đọc 10 quyển ấy mà đọc một quyển thật sự có giá trị. Nếu đọc được mười quyển 
sách mà chỉ lướt qua, không bằng chỉ láy một quyển mà đọc mười lần.” 
1. Nêu chủ đề của văn bản “ Bàn về đọc sách”. Đoạn trích trên đề cập đến khía 
cạnh nào của chủ đề?
2. Vì sao tác giả cho rằng: “ Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải 
 3 hơn nữa trong việc xem xét chất lượng truyện tranh. Nhà trường và gia đình hướng 
dẫn cho học sinh biết cách lựa chọn sách lành mạnh và phù hợp với lứa tuổi. Bản 
thân các bạn tuổi ten cần xác định mục đích của mình khi đọc truyện tranh và tìm 
kiếm những truyện 
Đề bài:
Câu 1 : Vấn đề trọng tâm mà tác giả đặt ra trong bài viết là gì ? Để làm nổi bật 
vấn đề chính, tác giả đã xây dựng bố cục bài viết nhu thế nào ? 
Câu 2 : Việc đọc sách có tầm quan trọng như thế nào ? Nêu ý nghĩa to lớn của việc 
đọc sách.
Câu 3 : Tại sao tác giả lại khuyên cần phải lựa chọn sách khi đọc ? Như vậy có làm 
hạn chế sự phong phú về kiến thức hay không ? 
Câu 4 : Em có suy nghĩ gì về phương pháp đọc sách mà tác giả nêu ra ra trong bài 
viết này ? 
Gợi ý trả lời:
Câu 1 : Vấn đề cơ bản nhất đặt ra trong bài viết này là tầm quan trọng của viện đọc 
sách và phương pháp đọc sao cho hiệu quả nhất. Để kàm nổi bật vấn đề này , tác 
giả đã xâu dựng bố cục 3 phần : 
 - Phần 1 (từ đầu đến "nhằm phát hiện thế giới mới") : Tầm quan trọng của 
 việc đọc sách và ý nghĩa của nó.
 - Phần 2 (tiếp theo đến "tiêu hao lực lượng") : Những khó khăn, nguy hại 
 thường gặp khi đọc sách. 
 - Phần 3 (còn lại) : Bàn về phương pháp đọc sách.
 Bố cục như trên là chặt chẽ và hợp lí.
Câu 2 : 
 5 1, Mở bài: 
 Sách ra đời từ lâu và đem lại nhiều lợi ích cho con người. Trong văn bản “ 
Bàn về đọc sách”, Chu Quang Tiềm từng nhận định: “ Học vấn không chỉ là 
chuyện đọc sách. Nhưng đọc sách vẫn là con đường quan trọng của học vấn”. Vậy 
mà ngày nay, việc đọc sách không còn được chuộng cho lắm, nhất là giới trẻ mà dư 
luận xã hội đã gióng tiếng chuông báo động.
2, Thân bài
a) Giải thích: Sách ghi chép lại những kiến thức của nhân loại tích lũy hàng ngàn 
năm nay. Theo đà phát triển của xã hội, chất liệu làm ra sách bắt đầu từ da thuộc, 
tre nứa, giấy đến ngày nay có hiện diện của sách điện tử. Còn học vấn là sự tiếp 
thu, học hỏi tích lũy kiến thức. Chúng ta có thể học tập từ thày cô, bạn bè, thực tế 
cuộc sống nhưng đọc sách vẫn là con đường quan trọng của học vấn. Từ những 
nền tảng tri thức có sẵn trong sách, con người sẽ kế thừa và sáng tạo, phát minh 
thêm tri thức mới góp phần cho cuộc sống ngày càng văn minh hiện đại, không có 
sách, con người sẽ lạc hậu, trở về điểm xuất phát. Nhất là học sinh, dọc sách sẽ 
giúp việc học tập thêm nâng cao, mở rộng hơn, bồi đắp tâm hồn, nhân cách qua 
những quyển sách mang đậm tính nhân văn.
b) Trình bày hiện tượng đọc sách của học sinh ngày nay.
Trong tình trạng bùng nổ công nghệ thông tin với những phương tiện truyền thông 
hiện đại ngày nay thì học sinh càng xa rời việc đọc sách. Từ trong nhà đến công 
viên, quán nước, bến đợi xe buýt, trên đường đi, ta dễ bắt gặphình ảnh bạn trẻ cầm 
điện thoại di động, ipad, laptop tìm kiếm thông tin trên các mạng xã hội như 
Facebook, zingme, Twitter với những mẫu tin ngắn ma tác giả cũng không rõ 
nguồn gốcNếu có đọc sách thì chỉ đọc theo ngẫu hứng, phong trào rộ lên một 
thời, đọc qua loa, không chuyên sâu. Ở nhà, giờ đây giá sách cũng không phải là 
vật quí trong phòng học, mà thay vào đó là bộ máy tính là chue yếu những schs văn 
mẫu, sách giải bài tậpnhằm đáp ứng nhanh cho yêu càu thi cử, bài làm, có nhiều 
bạn đã học trung học cơ sở mà còn ngại đọc sachschuwx, chỉ thích đọc truyện 
tranh, kể cả truyện khoa học bằng tranh.
c. Phân tích nguyên nhân, tác hại
 7 Trong cuộc sống của chúng ta, nếu con người muốn thành công trong công 
việc, mở rộng tầm hiểu biết của mình thì phải không ngừng nỗ lực học tập, lao 
đông và sáng tạo. Một trong những cách chúng ta nên lựa chọn đó là đọc sách. Đọc 
sách chẳng những mang lại sự hiểu biết cho chúng ta mà còn giúp bản thân chúng 
ta thư giãn và tìm kiếm những phút giây được phiêu lưu vào thế giới của nhiều thế 
kỉ qua. Có lẽ vậy mà Rene Descartes đã từng nói : “Đọc sách hay cũng giống như 
trò chuyện với các bộ óc tuyệt vời nhất của những thế kỉ đã trôi qua”.
 Sách là nơi lưu trữ toàn bộ các tri thức ,chứa đựng và giữ gìn trí tuệ của con 
người từ thế kỉ này sang thế kỉ khác. Sách như một người bạn, luôn đồng hành 
,giúp ta về những cái chúng ta chưa từng biết đến, chưa từng nghe qua . Cũng chính 
vì thế mà ngày nay số lượng sách ở các hiệu sách đã tăng lên rất đáng kể với đủ thể 
loại khác nhau giúp con người biết nhiều hơn trong cuộc sống.
Đọc sách có lợi sẽ đem lại cho mình những cái hay, lẽ phải, biết phân biệt cái đúng, 
cái sai. Sách giúp ta mở rộng tầm hiểu biết rất nhiều. tri thức chứa đựng trong sách 
cũng là lời khuyên, động viên, bồi bổ tâm hồn và giải tỏa được những điều buồn bã 
hơn, hướng con người vươn tới những cái tốt đẹp trong cuộc sống.
Đọc sách tuy có nhiều mặt lợi ích nhưng cũng không ít những tác hại mà chúng ta 
không bao giờ thấy được. Những người không đọc sách là một sai lầm lớn. Tầm 
hiểu biết của mình sẽ chẳng tới đâu, thua kém người khác giống như tâm hồn của 
bạn bị khô cạn vì không được chăm sóc chu đáo. Nếu chọn sách để đọc mà không 
phù hợp với lứa tuổi thì có đọc cũng trống rỗng, không đọng lại gì trong đầu kiểu 
như đọc qua loa.
Vấn đề đáng để nói hiện nay là bản thân con người chúng ta đa số còn vô ý thức, 
tốn thời gian vào những việc vô ích như mạng xã hội, lướt web, trò chuyện với bạn 
bè làm tốn thời gian vô ích. Việc đọc sách nó sẽ đốt thời gian rảnh rỗi của mình, 
giúp mình thư giãn còn bổ sung thêm tri thức cho mình. Nhưng không phải ai đọc 
sách cũng đều có tri thức. Sách bây giờ rất đa dạng ,nhiều thể loại. Sự phong phú 
về thể loại sách và số lượng sách như hiện nay quả là một thách thức lớn đối với 
vấn đề đọc sách sao cho hiệu quả.
Qua những biểu hiện trên cho ta thấy được những lợi ích cho những ai thích đọc 
sách và những tác hại xấu cho những người lười biếng không đọc. Hãy dành ít nhất 
một khoảng thời gian thật tập trung để đọc, nghiền nhuyễn những điều sách dạy. 
Dù ít hay nhiều cũng bồi bổ được phần nào. Không đọc qua loa, đại khái, đọc nhiều 
 9 ÔN TẬP VĂN BẢN : TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ
 (Nguyễn Đình Thi)
 I, KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tác giả. - Nguyễn Đình Thi ( 1924 – 2003), quê ở Hà Nội.
 - Ông không chỉ là nhà văn, nhà thơ, nhà viết kịch mà còn 
 là một nhà soạn nhạc và lí luận văn học nổi tiếng.
 - Nguyễn Đình thi là một trong những gương mặt tiêu biểu 
 và có nhiều đóng góp cho sự đổi mới của nền văn học Việt 
 Nam hiện đại.
 - Ông đã hoạt động văn nghệ ở nhiều lĩnh vực: Thơ, văn, 
 nhạc, kịch, lí luận phê bình....
 - Từng giữ những trọng trách cao trong Hội văn nghệ Cứu 
 quốc.
2. Văn bản: a) Hoàn cảnh ra đời :
 - Tiểu luận: “ Tiếng nói....” viết năm 1948, in trong cuốn: 
 “ Mấy vấn đề văn học”.
 b) Phương thức biểu đạt : Nghị luận
 c) Vấn đề nghị luận: Sức mạnh lớn lao của văn nghệ trong 
 đời sống
 d) Bố cục: 3 phần
 - Nội dung phản ánh của văn nghệ
 - Vai trò, ý nghĩa của văn nghệ đối với đời sống con 
 11