Chuyên đề Truyện nước ngoài - Ngữ văn 8

 CHUYÊN ĐỀ 2: TRUYỆN NƯỚC NGOÀI
- Cô bé bán diêm
- Chiếc lá cuối cùng.
- Đánh nhau với cối xay gió.
 ÔN TẬP VĂN BẢN: CÔ BÉ BÁN DIÊM
 (TRÍCH) - AN-ĐÉC-XEN
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tác giả: 
- An- đéc- xen (1805- 1875) tên đầy đủ là Christian Andersen
- Quê quán: nhà văn người Đan Mạch
- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:
+ Ông là nhà văn nổi tiếng với thể loại truyện dành cho trẻ em, nhiều truyện ông 
biên soạn lại từ truyện cổ tích nhưng có nhiều truyện là của ông.
+ Năm 1835, ông bắt đầu sáng tác truyện kể nhan đề Chuyện kể cho trẻ em tại Ý
+ Từ đó ông thường xuyên cho ra đời các câu truyện như Nàng tiên cá, Bộ quần 
áo mới của Hoàng đế, Chú vịt con xấu xí
- Phong cách sáng tác:
+ Phong cách giản dị đan xen giữa mộng tưởng và hiện thực, những câu truyện 
ông viết hầu hết dành cho trẻ em.
2. Văn bản: 
a. Hoàn cảnh sáng tác: - Văn bản được viết vào năm 1845, khi tên tuổi của tác 
giả lừng danh thế giới với trên 20 năm cầm bút. 
b. Thể loại: Truyện ngắn
- PTBĐ: Tự sự
- Ngôi kể: thứ 3
c. Bố cục: 
- Đoạn 1: (Từ đầu đến “bàn tay em đã cứng đờ ra”): Hình ảnh cô bé bán diêm 
trong đêm giao thừa giá rét
- Đoạn 2: (tiếp theo đến “họ đã về chầu Thượng Đế”): Các lần quẹt diêm, mộng 
tưởng và hiện thực
- Đoạn 3: Còn lại: Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm
 ** Tóm tắt: Đêm giao thừa, trời rét mướt. Một cô bé bán diêm nghèo, mồ côi 
 mẹ, đầu trần, chân đất, bụng đói dò dẫm đi trong bóng tối. Em không dám về nhà 
 vì sợ bố đánh, vì em không bán được que diêm nào. Ngồi nép một góc tường, em 
 quẹt một que diêm sưởi ấm. Quẹt que diêm đầu tiên, em tưởng như ngồi trước lò Câu 4: Cho câu chủ đề: "Truyện ngắn “Cô bé bán diêm” đã thể hiện niềm 
 thương cảm sâu sắc của nhà văn An-dec-xen đối với một em bé bất hạnh”, viết 
 một đoạn văn diễn dịch khoảng 8 câu làm rõ ý diễn dịch của câu chủ đề trên.
Gợi ý: 
Câu 1:
 - Đoạn văn trên trích trong văn bản “ Cô bé bán diêm” của nhà văn An-đec-xen
- Phương thức biểu đạt chính : tự sự
Câu 2:
 *Sự khác nhau trong cách viết của 2 câu văn đã cho
Câu 1( Họ đã về chầu thượng đế.): Dùng cách nói giảm, nói tránh.
Câu 2( Em đã chết vì đói rét trong đêm giao thừa): Không dùng cách nói giảm 
nói tránh
*Hiệu quả của cách viết đó:
- Câu 1: Tránh sự nặng nề, tạo cảm giác nhẹ nhành, phù hợp với tâm lí và khát 
khao của nhân vật, sự thấu hiểu và tinh tế của nhà văn.
- Câu 2: Nổi bật bi kịch, tăng tiếng nói tố cáo, bức thông điệp gửi
Câu 3: 
- Đọc truyện “Cô bé bán diêm”, ta thấy hình tượng ngọn lửa là hình tượng lấp 
lánh nhất. Đó là ngọn lửa của ước mơ tuỏi thơ về mái ấm gia đình, về ấm no hạnh 
phúc, được ăn ngon, mặc đẹp, được vui chơi và sống trong tình thương. Từ những 
ngọn lửa diêm đã hóa thành những ngôi sao trên trời... để soi đường cho em bé 
bay lên ở với bà nội trên Thượng đế.
 - Qua ngọn lửa và ngôi sao, An-đec-xen đã cảm thông, trân trọng, ngợi ca những 
ước mơ hoặc bình dị, hoặc kì diệu của tuổi thơ. Vẻ đẹp nhân văn của truyện được 
thể hiện tài tình qua hình tượng ngọn lửa ấy.
Câu 4: 
** Câu mở đoạn( Câu chủ đề) là câu đề bài đã cho.
** Câu thân đoạn: Các câu khai triển:
- Dưới ngòi bút của An-déc-xen, người đọc thấy thương xót cho số phận của cô 
bé bán diêm giao thừa, đói rét khong nhà, không cửa, không người thân.
- Không chỉ vậy, người đời đối xử rất tàn nhẫn với em kể cả đến lúc chết em cũng 
chỉ nhận được những ánh nhìn lạnh nhạt của người qua đường. 
- Chao ôi!hoàn cảnh của cô bé mới đáng thương làm sao!
- Truyện cũng thể hiện lòng thương cảm của tác giả đối với cô bé bất hạnh.
- Nhà văn không những đồng cảm những ước mơ giản dị của cô bé mà còn day 
dứt, xót xa trước cái chết thương tâm của cô bé. chính là ánh sáng tâm hồn cô bé lung linh tỏa sáng giữa xã hội đen tối, lạnh 
lùng, vô cảm. Ngọn lửa của niềm tin và hi vọng vào một cuộc sống tốt đẹp mãi 
lung linh tỏa ngọn nến. Từ ước mơ vật chất đến ước mơ tinh thần; từ ước mơ 
được sưởi ấm, được ăn no, được vui vầy, sum họp đến ước ao được yêu thương, 
được chở che, chăm sóc. Cuộc đời dù cứ bị vùi dập bởi xã hội tàn nhẫn, cô bé 
vẫn khát khao, hi vọng, tin tưởng cuộc sống tốt đẹp sẽ đến. Những ước mơ ấy 
càng bùng cháy, sáng mãi không bao giờ tắt.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
 Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: 
 “ Bà ơi! Em bé reo lên, cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt..........đâu”
 Câu 1: Đoạn trích rên trích trong văn bản nào? Của tác giả nào? 
 Câu 2: Hãy tìm 2 tình thái từ có trong đoạn trích trên?
 Câu 3: Hãy xác định các vế câu và mối quan hệ ý nghĩa giưã chúng trong câu 
 sau: Nếu cháu ngoan ngoãn, cháu sẽ được gặp lại bà.
 Câu 4: Gia đình là nơi để trở về, hãy viết đoạn văn từ 6-8 câu, trình bày suy 
 nghĩ của em về vấn đề trên trong đó có sử dụng trợ từ.
Gợi ý:
Câu 1: Đoạn trích rên trích trong văn bản Cô bé bán diêm của nhà văn An-đéc-
xen 
Câu 2: 2 tình thái từ có trong đoạn trích trên là “ với”, “ biết bao”
 Câu 3: Nếu cháu // ngoan ngoãn, cháu // sẽ được gặp lại bà.
 QHT CN1 VN1 CN2 VN2
- Quan hệ ý nghĩa: vế 1- vế 2 là: giả thiết- kết quả.
Câu 4: Yêu cầu đoạn văn:
- Về hình thức: Dung lượng 6-8 câu, có sử dụng một trợ từ.
- Về nội dung: Viết về vai trò của gia đình đối với mỗi người. Cụ thể như sau: 
* Câu mở đoạn: Gia đình là nơi lưu luyến khi ta đi và là nơi ôm ấp trái tim khi 
ta trở về
* Các câu thân đoạn: 
- Đó chính là nơi ta sinh ra và lớn lên.
- Nó mang lại cho ta niềm vui, hạnh phúc khi ở bên gia đình.
- Để có được sự thành công như ngày hôm nay chúng ta không thể nào quên 
được sự chăm sóc, nuôi nấng của những người trong gia đình mình.
- Gia đình như một liều thuốc bổ đem lại cho ta tiếng cười sảng khoái và còn là 
nơi nuôi dưỡng tâm hồn con người chúng ta. sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt.( quan hệ đối lập)
Câu 5: Cái kì diệu được nói đến đó là: 
- Lò sưởi bằng sắt ấm áp.
- Bàn ăn thịnh soạn, con ngỗng quay đang tiến về phía mình.
- Cây thông nô-en lộng lẫy, hàng ngàn ngọn nến rực rỡ.
- Bà đang mỉm cười với em, hai bà cháu bay lên cao mãi.
Câu 6: - Tóm tắt:
 + Cô bé lang thang bán diêm trong đêm giao thừa, cô đói, rét giữa đường phố. 
 + Cô bé quẹt diêm để sưởi và mộng tưởng của cô: năm lần cô bé quẹt 
diêm, mộng tưởng hiện ra rồi lại trở về thực tại (kể ngắn gọn các mộng tưởng và 
thực tại ấy).
 + Cô bé chết tron sự đói rét và trước sự ghẻ lạnh của người đời. 
 - Truyện kết thúc: Cô bé chết vì đói và rét nhưng đôi má vẫn ửng hồng và 
đôi môi đang mỉm cười. Mọi người vẫn thờ ơ, lạnh lùng với em như khi em còn 
sống. 
 Ý nghĩa: Thể hiện tấm lòng nhân ái của nhà văn với em bé và thái độ lên 
án xã hội đồng tiền.
Câu 7: Tình cảm của nhà văn dành cho cô bé bán diêm là tình thương cảm, lòng 
nhân đọa, sự cảm thông.
B, DẠNG ĐỀ NGHỊ LUẬN
Đề bài: Phân tích truyện ngắn “ Cô bé bán diêm” của An- đéc-xen.
Lập dàn bài: 
I. Mở bài
- Giới thiệu tác giả.
- Giới thiệu văn bản.
- Nêu nội dung chính của văn bản.
Tham khảo: 
An- đéc- xen là nhà văn nổi tiếng với thể loại truyện dành cho trẻ em, nhiều 
truyện ông biên soạn lại từ truyện cổ tích nhưng có nhiều truyện là của ông. Văn 
bản “ Cô bé bán diêm” là một trong những câu chuyện nổi tiếng của ông viết về 
đề tài thiếu nhi, được viết vào năm 1845, khi tên tuổi của tác giả lừng danh thế 
giới với trên 20 năm cầm bút. Qua câu chuyện nhà văn đã đưa đến chúng ta một ⇒ Một xã hội lạnh lùng vô cảm, thơ ơ với nỗi bât hạnh của người nghèo
⇒ Tác giả đã dành cho em tất cả niềm cảm thương sâu sắc nhất thể hiện tính nhân 
văn của tác phẩm.
III. Kết bài
- Khái quát lại vài nét nội dung nghệ thuật và nội dung: Bằng ngòi bút đẫm chất 
hiện thực và nhân văn tác giả đã đưa người đọc đến sự rung cảm nhất định là niềm 
cảm thông trước số phận bất hạnh của cô bé bán diêm cũng như thấy được sự thờ 
ơ của xã hội trước những số phận khó khăn.
- Lời khuyên của bản thân: Mỗi chúng ta nên sống một cách rộng lượng, biết yêu 
thương và san sẻ, biết giúp đỡ người khác để xã hội ngày một tươi đẹp.
Đề bài: Thế nào là kết thúc có hậu của một tác phẩm văn học ? Ý nghĩa của kiểu 
kết thúc này? Theo em, kết thúc truyện ngắn Cô bé bán diêm của nhà văn An-
đéc-xen là kết thúc có hậu hay không có hậu? Hãy lý giải.
* Về hình thức: Câu trả lời cần được trình bày thành một đoạn văn, ý mạch lạc, 
đảm bảo sự liên kết giữa các câu.
* Về nội dung: Trả lời được hai ý :
- Kết thúc có hậu của một tác phẩm văn học: Người tốt phải được 
hưởng hạnh phúc, kẻ ác phải bị trừng trị, cái thiện sẽ thắng cái ác, sự 
công bằng sẽ thắng bất công - đây là mô týp truyền thống của các 
truyện cổ cũng như của một số truyện hiện đại.
Những truyện có kết thúc có hậu thường mang ý nghĩa sâu xa: Có tác dụng răn 
dạy con người hướng thiện, làm điều thiện để cuộc đời luôn tươi đẹp hạnh phúc; 
thể hiện khát vọng về công bằng trong xã hội và để động viên, làm tăng niềm 
tin, niềm lạc quan cho con người trong cuộc sống ...
Với truyện Cô bé bán diêm: Phần kết thúc truyện là một sáng tạo nghệ 
thuật đặc sắc của tác giả (Sáng sớm, ngày đầu năm mới, người ta thấy 
một em bé gái chết rét trong một xó tường điều đặc biệt là em có một 
đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười, tựa như mãn nguyện về sự ra 
đi của mình ).
Cách kết truyện như vậy vừa có hậu vừa không có hậu:
Có hậu là vì em ra đi thanh thản, gương mặt em vẫn toát lên vẻ đẹp đẽ, 
thánh thiện, vẫn mỉm cười mãn nguyện sau những mộng tưởng đẹp.
Tuy nhiên đây cùng là kết thúc không có hậu vì hiện thực 0,5 vẫn là một 
cảnh thương tâm, đậm chất bi kịch. Đó là bi kịch của một cõi đời thiếu nhưng sau đó lại âm thầm thức suốt đêm mưa gió bão bùng để vẽ chiếc lá thường 
xuân. Chiếc lá cuối cùng giống như thật. Nó đã không rụng trong đêm bão lớn 
khiến Giôn- xy suy nghĩ lại, cô hi vọng và muốn được sống, được sáng tạo. Giôn-
xi từ cõi chết trở về nhưng cụ Bơ-men lại chết vì bệnh sưng phổi sau đêm sáng 
tạo kiệt tác chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi. Xiu lặng lẽ đến bên Giôn-xi báo 
cho bạn về cái chết của cụ Bơ-men và bí mật của chiếc lá cuối cùng. 
d. Giá trị nghệ thuật:
 - Thành công của “Chiếc lá cuối cùng” phải kể đến tài năng viết truyện điêu 
luyện của O’Hen-ri đặc biệt là nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần và việc 
kể, tả tâm trạng nhân vật. 
 - O’Hen-ri đã rất khéo léo trong việc lựa chọn ngôi kể thứ ba để có thổ kể 
hết câu chuyện của nhân vật một cách khách quan, biểu thị thái độ đánh giá, bộc 
lộ các khía cạnh khác nhau của từng nhân vật. 
 - Truyện được xây dựng theo kiểu có nhiều tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt 
chẽ và khéo léo khiến người đọc bị lôi cuốn vào câu chuyện một cách say mê, 
hứng thú. 
 - Kết thúc truyện thật bất ngờ khiến cho người đọc phải ngẫm nghĩ rất nhiều 
về sự hi sinh cao cả của cụ Bơ-men mà Giôn-xi lại không phản ứng gì thêm, tạo 
dư âm cho truyện ngắn đặc sắc này. 
 e. Giá trị nội dung: Đoạn trích “Chiếc lá cuối cùng” đã khiến cho bạn đọc phải 
 trải qua biết bao nhiêu cung bậc cảm xúc từ hồi hộp theo dõi chiếc lá rụng trên 
 tường, thắt lòng lo lắng cho số phận của Giôn -xi từng ngày. Và cũng vui sướng 
 khi thấy Giôn-xi lấy lại được hi vọng nhưng cũng xót thương cho cụ Bơ-men 
 một họa sĩ già đã ngã xuống sau khi sáng tạo ra một kiệt tác nghệ thuật duy nhất 
 trong đời. 
 - Tuy cái chết khiến ai cũng chất chứa nỗi buồn nhưng chính nó lại thắp lên 
ngọn lửa cho tình yêu cuộc sống, niềm tin vào sức mạnh mà cái đẹp có thổ tạo ra. 
Chiếc lá - một kiệt tác được vẻ lên bằng tâm hồn, bằng tấm lòng yêu quý, bằng cả 
mạng sống, sự tâm huyết của nghệ sĩ già đến với cuộc đời này. 
 - Truyện ngắn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, câu chuyện nói về tình 
bạn, tình yêu thương giữa những con người với nhau. Qua đó, nhà văn mang tới 
một bức thông điệp: Hãy luôn thắp sáng ngọn lửa của khát khao hi vọng hãy luôn 
yêu thương, mang nghệ thuật phục vụ con người, nghệ thuật chân chính lâu bền 
nhất là nghệ thuật hướng tới con người và vì con người.