Chuyên đề Phát triển kĩ năng giao tiếp tiếng Anh cho học sinh THPT

 TRƯỜNG THPT TRẦN VĂN GIÀU CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
 TỔ TIẾNG ANH Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc 
 CHUYÊN ĐỀ THÁNG 10/2020 
 PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG 
 GIAO TIẾP TIẾNG ANH CHO HỌC SINH THPT 
I. Đặt vấn đề 
- Tiếng Anh là một ngôn ngữ Quốc tế có tính thông dụng và là một công cụ giao tiếp thiết yếu 
 trong mọi lĩnh vực hoạt động của xã hội. Với thời đại toàn cầu hoá, nhu cầu giao tiếp giữa mọi 
 người thuộc mọi quốc gia là bắt buộc. 
- Do đó, việc học tiếng Anh đang trở thành một nhu cầu cần thiết và cấp bách giúp chúng ta tiếp 
 cận, mở rộng hiểu biết với nguồn tri thức tiên tiến trên thế giới ở nhiều lĩnh vực khác nhau: Kinh 
 tế – xã hội, khoa học – kĩ thuật, y học Vì vậy, tiếng Anh mặc nhiên trở thành một ngôn ngữ 
 thông dụng trên toàn thế giới. 
- Trên cơ sở đó, trong lãnh vực giáo dục, Bộ GD – ĐT đã có định hướng chiến lược cho việc tổ 
 chức dạy học môn Tiếng Anh theo đề án 2020 với mục đích giúp học sinh phát triển kĩ năng 
 nghe nói tốt hơn. 
- Vì vậy, hầu hết học sinh trên toàn quốc đều được làm quen với bộ môn tiếng Anh từ rất sớm 
 thông qua việc giảng dạy trong nhà trường. 
II. Vị trí, vai trò của môn Tiếng Anh ở trường THPT 
- Môn Tiếng Anh đã được Bộ GD&ĐT đã được đưa vào chương trình giảng dạy ở bậc TH từ lớp 
 1. Bước đầu cho HS làm quen với ngôn ngữ thứ hai. Sang cấp THCS học sinh đã có số vốn từ 
 nhất định và hiểu rõ thêm về các điểm ngữ pháp. Cấp THPT học sinh đã có vốn từ khá nhiều 
 nên việc dạy cho học sinh kĩ năng nghe –nói là điều rất cần thiết. 
- Mở rộng tầm nhìn, sự nhạy bén, óc tò mò về nền con người, đất nước, nền văn hoá Anh và các 
 nước trên thế giới. 
- Tạo tiền đề, sự hứng thú, lòng say mê và khả năng khám phá ngôn ngữ mới, để lên các bậc học 
 trên các em sẽ học tốt hơn. 
III. Thực trạng dạy và học Tiếng Anh ở trường THPT hiện nay: 
1. Thuận lợi: 
- Có sự quan tâm của ngành cấp trên, Ban giám hiệu, Phụ huynh và giáo viên. 
- Học sinh đang dần có cái nhìn tích cực hơn với môn học này và đa số các em rất ham thích học. 
- Biên chế giáo viên đảm bảo theo nhu cầu phát triển của mỗi nhà trường; đồng thời giáo viên 
 được đào tạo theo chuẩn, có sự nhiệt tình, năng lực và có tích luỹ được kinh nghiệm. 
 1 + Âm /l/ bắt đầu đặt đầu lưỡi đằng sau răng trên 
- Cần chú ý: dấu nhấn (Stress), nhịp điệu (Rhythm), ngữ âm, ngữ điệu (Intonation) là những yếu 
 tố quan trọng trong khi nói Tiếng Anh. Nó giúp người nghe dễ hiểu nội dung cuộc nói chuyện. 
 + Có ba mức độ nhấn: nhấn chính (The Primary Stress), nhấn phụ (The Secondary Stress), 
 không nhấn (The None-Stress). Thông thường trong Tiếng Anh, dấu nhấn chính thường đặt vào 
 những từ mang ý nghĩa nội dung quan trọng trong câu. 
 + Âm điệu, ngữ điệu: thường lên giọng ở cuối câu hỏi Yes-No và hạ giọng ở câu hỏi Wh-
 questions. 
- Trong quá trình dạy, nếu một HS gặp khó khăn khi phát âm một yếu tố nào đó, GV không nên 
 bắt HS đó đứng dậy đọc đi đọc lại nhiều lần mà nên yêu cầu cả lớp đọc đồng thanh mẫu đó vài 
 lần. Sau đó học sinh tiếp tục luyện đôi và khi đó giáo viên có thể tiếp tục giúp đỡ những học 
 sinh khó khăn. 
2. Rèn luyện tín hiệu phi ngôn ngữ: 
- Kiểm soát tầm nhìn (nhìn xa, gần, nhìn vào người đang đối thoại, cần thể hiện ánh mắt linh hoạt, 
 tập trung) tránh kiểu nhìn lơ đểnh, mông lung khi đang nói. 
- Chú trọng đến yếu tố cử chỉ điệu bộ (khuôn mặt, ánh mắt, nụ cười, body language, gật đầu, lắc 
 đầu) 
- Giữ tác phong lịch sự khi giao tiếp (tóc, quần áo). 
- Giáo viên cần phải nhắc nhở học sinh rèn luyện các yêu cầu trên mỗi ngày. Cần chú ý rằng, 
 cung cấp cho HS dữ liệu không khó bằng việc sử dụng dữ liệu đó vào giao tiếp. Vì vậy giáo viên 
 cần tạo điều kiện cho HS có thời gian thực hành nói thường xuyên giúp các em tự tin, mạnh dạn 
 đưa ra ý kiến của mình và cũng giúp HS phát hiện những hạn chế và tự sửa sai. 
- Cách rèn luyện kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn: Khi giao tiếp, 
 chúng ta thể hiện suy nghĩ, cảm xúc thông qua lời nói thế nhưng điều đó vẫn chưa đủ để truyền 
 tải hết ý thức, tâm trạng mà bên cạnh đó khi chúng ta sử dụng ngôn ngữ cơ thể như các cử chỉ, 
 ánh mắt, nụ cười, nét mặt, dáng điệu, lại là một trong những cách thể hiện thái độ một cách rõ 
 nét nhất. 
- Chú ý tới các cử chỉ khác của cơ thể ngoài ngôn ngữ: 
 + Có rất nhiều cách để con người truyền đạt bằng ngôn ngữ cơ thể như: điệu bộ, nét mặt, ánh 
 mắt, chuyển động cơ thể và âm lượng của giọng nói. 
 + Ngoài ngôn từ, đây là một trong những cách truyền tải thông tin quan trọng đến người đối 
 diện. Đôi khi sự từ chối hay đồng ý chỉ là một cử động nhỏ của cơ thể vì vậy khi giao tiếp bạn 
 cần chú ý đến những dấu hiệu này để nắm bắt thông tin một cách tốt nhất. 
 + Để ý kỹ những hành động phi ngôn ngữ của người khác sẽ giúp bạn cải thiện được kỹ năng 
 giao tiếp của mình. 
- Âm lượng giọng nói: 
 3 - Quan sát nhóm cử chỉ: 
 + Một cử chỉ đơn lẻ có thể mang nhiều ý nghĩa nhưng cũng có thể chẳng có nghĩa gì. Để hiểu và 
 đánh giá được ý nghĩa truyền đạt từ đối phương tránh bị hiểu sai ý bạn cần nhìn vào những 
 nhóm tín hiệu nhằm nhấn mạnh một điểm chung. Nếu bạn chỉ tập trung tới một tín hiệu trong số 
 rất nhiều tín hiệu thì rất có khả năng bạn sẽ hiểu lầm ý người khác. 
 + Ví dụ để biết thái độ, bạn cần chú ý đển tổng thể tín hiệu ánh mắt, nét mặt và điệu bộ không 
 thể căn cứ theo một dấu hiệu và kết luận vọi vàng. 
- Cử chỉ sẽ giúp giao tiếp hiệu quả và có ý nghĩa hơn: 
 + Giao tiếp bằng ngôn ngữ và phi ngôn ngữ đều có chức năng là góp phần truyền tải thông điệp 
 vì vậy cải thiện kỹ năng giao tiếp bằng cách sử dụng những tín hiệu phi ngôn ngữ và cử chỉ để 
 nhấn mạnh và hỗ trợ cho lời nói của mình là một cách rất hiệu quả trong giao tiếp đặc biệt là khi 
 đi phỏng vấn, thuyết trình hoặc nói trước đám đông. 
- Rèn luyện thường xuyên: 
 + Bạn hoàn toàn có thể rèn luyện kỹ năng giao tiếp không lời một cách hiệu quả và hiểu đúng cử 
 chỉ của những người khác bằng cách để tâm đến hành vi phi ngôn ngữ và rèn luyện nhiều kiểu 
 giao tiếp phi ngôn ngữ khác nhau với mọi người. Đây là cách nâng cao khả năng giao tiếp của 
 bạn một cách đáng kể. 
 + Mỗi người có một ngôn ngữ cơ thể riêng, chỉ cần bạn chú ý và nắm bắt được những dấu hiệu 
 phi ngôn ngữ chắc chắn bạn sẽ hiểu được đối tượng giao tiếp. Tóm lại giao tiếp phi ngôn ngữ 
 đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giao tiếp, vì vậy để giao tiếp với người nghe 
 hiệu quả và thuyết phục cần rèn luyện khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ cơ thể thường xuyên. 
3. Luyện tín hiệu ngôn ngữ: 
- Phù hợp với cuộc nói chuyện, thể hiện sắc thái biểu cảm (vui, buồn, ngạc nhiên, tò mò) 
- Đủ âm lượng (cường độ, cao độ) giọng điệu gây sự chú ý, gây cảm tình với người đối diện. 
- Bỏ thói quen xấu thông thường trong khi nói (ờ.à). 
- Cách rèn luyện kỹ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ: 
 + Chú ý lắng nghe câu chữ một cách cẩn thận: Biết lắng nghe cũng là một cách giúp bạn tạo sự 
 khéo léo trong giao tiếp và tự luyện kỹ năng giao tiếp bằng cách sử dụng ngôn từ. Thông qua 
 việc lắng nghe bạn có thể học hỏi cách dùng từ hay phong cách kể chuyện của đối phương để bổ 
 sung vào cẩm nang từ vựng cho riêng mình. 
 + Chú ý lời nói đúng với vị trí xã hội và trình độ người nghe: Khi giao tiếp cần định hướng đúng 
 đối tượng mình đang giao tiếp để điều chỉnh và có lời lẽ cho phù hợp tránh trường hợp giao tiếp 
 sai từ bị đánh giá là không lịch sự, thiếu tự tin và không khiêm tốn. 
 + Truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng, đầy đủ: Trong giao tiếp cần đảm bảo thông tin được 
 truyền đạt một cách rõ ràng, tránh dùng những từ ngữ khó hiểu, những câu thừa có thể gây hiểu 
 sai hoặc diễn đạt không hết ý. Trong một số trường hợp nếu muốn nhấn mạnh có thể kết hợp với 
 hành động cơ thể hoặc nhắc lại cho rõ ý. 
 5 - Một số hoạt động theo cặp – theo nhóm được áp dụng: 
 + Find Someone Who: Với hoạt động này, sẽ giúp các em tự nhiên trong giao tiếp. Các em sẽ 
 hỏi bất cứ bạn nào để lấy thông tin. 
 + Picture Story: Với hoạt động này, HS nhìn tranh để kể lại câu chuyện hoặc một đoạn hội thoại. 
 Nếu thực hành thường xuyên, HS sẽ luyện được tính độc lập trong giao tiếp và sẽ sắp xếp được 
 ý tứ khi trao đổi, kể chuyện hoặc giới thiệu về một hoạt động. 
 + Mapped Diologue: Hoạt động này HS sẽ nhìn tranh hoặc từ gợi ý rồi các em sẽ nói chuyện, 
 đối thoại với nhau. Với hoạt động này sẽ giúp các em nói chuyện thoải mái. 
 You: It’s sunny today 
 Your friend: Let’s play with a yo-yo. 
 You: No. Let’s jump rope. 
 Your friend: Ok. What time? 
 You: 4 p.m 
 Your friend: Ok. 
6. Làm thế nào để sửa lỗi sai cho học sinh? 
- Việc sửa lỗi phát âm, lỗi ngữ pháp cho học sinh trong khi nói là một việc làm quan trọng. Tuy 
 nhiên, làm thế nào để sửa lỗi cho các em, sửa lỗi vào thời điểm nào cho thích hợp là một việc 
 làm đòi hỏi sự tế nhị và mang tính sư phạm cao. 
- Khi học sinh đang thực hành phát âm một câu nói nào đó cho đúng thì đây là thời điểm thích 
 hợp để giáo viên sửa lỗi khi các em đọc sai. 
- Đối với trường hợp khi HS đang tập trung suy nghĩ và tìm ý tưởng từ vựng để thể hiện một nội 
 dung nào đó, giáo viên không nên ngắt lời để sửa lỗi vì điều này sẽ làm mất đi sự tự tin, tính 
 hiếu động, thích tham dự vào các hoạt động rèn luyện giao tiếp của các em. 
- Giáo viên cần có thái độ tích cực đối với lỗi ngôn ngữ của học sinh. Chấp nhận lỗi như một phần 
 tất yếu trong quá trình học ngoại ngữ, giúp học sinh học tập được từ chính lỗi của bản thân và 
 bạn bè. 
7. Tổ chức “Đôi bạn nói Tiếng Anh” hoặc “Nhóm bạn nói Tiếng Anh” 
- Ở trường qua quá trình tìm hiểu địa bàn cư trú của HS, GV nên tổ chức cho các em thành lập đôi 
 bạn nói tiếng Anh hoặc nhóm bạn nói tiếng Anh ở nhà hoặc thời gian rảnh để các em cùng nhau 
 tiến bộ. 
- Sau mỗi tiết học trên lớp, giáo viên gợi ý đề tài, mẫu câu, mẫu hội thoại. Học sinh về nhà tự tìm 
 ý tưởng và vốn từ vựng để nói với nhau. Mục đích giáo viên củng cố từ vựng, mẫu câu, giúp các 
 em nói theo hướng “Nói tiếng Anh tự nhiên”. 
- Trước mỗi tiết học giáo viên cho các đôi bạn hoặc nhóm bạn trình bày trước lớp. Giáo viên có 
 nhiều hình thức khen thưởng để động viên tinh thần cho các em. 
8. Các bước luyện nói cho HS: 
- Trong qua trình luyện nói, phải tuân theo qui trình bao gồm: 
 7