Chuyên đề Nghiên cứu bài học (Thực hiện tiết dạy khó, tiết ôn tập chương) môn Toán, Lý

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 CHUYÊN ĐỀ I
 KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ: NGHIÊN CỨU BÀI HỌC 
 (THỰC HIỆN TIẾT DẠY KHÓ- TIẾT ÔN TẬP CHƯƠNG) MÔN 
 TOÁN, LÝ
 I. Lí do xây dựng chuyên đề:
1. Thực Trạng:
 * Thực trạng giảng dạy: Trong các năm học vừa qua chúng ta đã thực hiện 
đổi mới phương pháp dạy học trong trường THCS. Sự đổi mới này thể hiện trên 
quan điểm giảm nhẹ lý thuyết có tính hàn lâm, nâng cao kỹ năng giải toán của 
học sinh. Việc hướng dẫn học sinh tìm ra phương pháp học toán phù hợp với 
từng loại bài là một vấn đề quan trọng. Chúng ta đã có nhiều phương pháp dạy 
học toán đạt hiệu quả.Tuy nhiên dạy học ôn tập chương không phải lúc nào 
cũng đạt hiệu quả vì không phải giáo viên nào cũng biết cách giúp học sinh hệ 
thống các kiến thức để ôn tập. Để dạy tốt một tiết ôn tập chương là một vấn đề 
quan trọng và khá phức tạp. Bởi lẽ trong tiết học này giáo viên phải đưa ra dạng 
kiến thức tổng quát cả về lý thuyết lẫn bài tập thực hành theo đúng trọng tâm 
của chương và nhất thiết phải giúp HS tự hệ thống hoá kiến thức đã học theo 
một trình tự logic từ khái quát đến cụ thể và ngược lại. Từ hệ thống đó giúp HS 
vận dụng kiến thức để giải được các dạng bài tập cơ bản, tổng hợp và nâng cao. 
Nhưng thực tế cho thấy khi dạy ôn tập chương nhiều giáo viên mới chỉ dừng lại 
ở mức độ liệt kê các kiến thức. Như vậy dẫn đến kết quả môn toán qua các kì thi 
thường không cao.
2. Nguyên Nhân:
 Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả không cao, trong đó có nguyên nhân về 
phía học sinh và cả nguyên nhân về phía giáo viên.
* Học sinh không thích học tiết ôn tập chương: 
 - Đối với học sinh khá: Một số học sinh khá đã nắm chắc kiến thức rồi mà 
không được giáo viên định hướng cho cách ôn tập sẽ cho rằng đó là những kiến 
thức học rồi, dẫn đến chủ quan không cần tìm hiểu thêm về mạch kiến thức. + Học sinh hiểu vấn đề một cách đơn lẻ, manh mún, không có sự liên hệ kiến 
thức trước sau. 
 + Phương pháp giải toán yếu, tư duy vòng quanh thậm chí đánh tráo hoặc 
đồng nhất khái niệm. 
 Việc GV đôi lúc còn xem nhẹ tiết dạy học ôn tập chương, dẫn đến khi 
giảng dạy chỉ khái quát kiến thức cho HS một cách sơ lược thông qua một số 
bài tập trong sách giáo khoa, chưa giúp HS khắc sâu kiến thức cũng như nắm 
được mối liên hệ của hệ thống kiến thức trong chương.
3. Ý tưởng. 
 Xuất phát từ những nguyên nhân chủ quan và khách quan đó, kết hợp với thực 
tế giảng dạy, theo dõi quá trình học tập của học sinh để nâng cao chất lượng dạy 
học , vì vậy tổ khoa học tự nhiên trường THCS Hưng Thành đã nghiên cứu và 
xây dựng chuyên đề “Thực hiện tiết dạy bài khó- Tiết ôn tập chương môn 
Toán, Lý”.
Trước các tiết ôn tập giáo viên dạy trình bày ý tưởng bài soạn, bài dạy trước tổ 
chuyên môn. Các thành viên trong tổ đóng góp ý kiến. 
II. Phạm vi của chuyên đề:
 Phạm vi áp dụng: Đối với bộ môn Toán, Lý khối 6,7,8, 9. 
III Thành viên thực hiện chuyên đề.
 1. Đồng chí: Lê Thị Cần.
 2. Đồng chí : Nguyễn Thị Thanh Tâm.
IV. Thời gian hoàn thành, tổ chức báo cáo nghiệm thu: Tháng 5 năm 2020 
V. Việc áp dụng chuyên đề được thực nghiệm tại các tiết ôn tập chương bộ 
môn Toán - Lý
 -Thực hành qua các tiết dạy thể nghiệm, giáo viên trong tổ thảo luận đóng góp 
ý kiến để rút ra được bài học kinh nghiệm và tiến hành xây dựng thành chuyên 
đề.
 CHUYÊN ĐỀ NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
 (Thực hiện tiết dạy bài khó- Tiết ôn tập chương môn Toán, Lý)
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Toán học, và Vật lý là 2môn khoa học cơ bản. Nó phát sinh và phát triển do nhu 
cầu thực tiễn của con người và các ngành khoa học khác. Môn toán trong trường *, Nắm vững mục đích yêu cầu của dạy học ôn tập chương:
 - Ôn tập chương nhằm hệ thống hoá kiến thức theo lôgíc kiến thức trước sau 
(Sắp xếp lại hợp lý hơn theo trình tự hoặc theo từng đối tượng, nhóm đối 
tượng). Học sinh được ôn lại cách giải một số dạng toán cơ bản, biết giải một số 
bài toán tổng hợp. Qua đó hình thành cho học sinh thói quen suy nghĩ cũng như 
khả năng tư duy về một bài tập dưới nhiều cách giải khác nhau, giúp học sinh có 
kinh nghiệm giải toán trắc nghiệm hay tự luận được dễ dàng.
 - Ôn tập chương để xác định được vai trò của chương trong toàn bộ chương 
trình. Nó liên hệ với kiến thức trước như thế nào, nó gợi mở ra vấn đề gì hay đặt 
ra vấn đề gì để chương sau giải quyết tiếp.
 - Khi học ôn tập chương, học sinh thấy được mối liên hệ giữa các kiến thức 
trong chương, các kiến thức của các chương, nâng cao hơn là mối liên hệ kiến 
thức của chương trình giữa các khối lớp, thấy ứng dụng của kiến thức toán học 
với thực tế.
 - , Ôn tập chương cung cấp cho học sinh các kiến thức kỹ năng trong quá trình 
giải bài tập? Dùng kiến thức đó để giải quyết các vấn đề đặt ra của chương 
hoặc giải quyết được những vấn đề của chương trước còn để ngỏ. 
 b. Thực hiện tiết ôn tập theo cấu trúc:
 Khi dạy bài ôn tập chương bao gồm 2 phần: 
 *, Hệ thống lại lí thuyết cơ bản trong chương: Có hai cách hệ thống kiến 
thức cơ bản: 
 + Nhắc lại toàn bộ lí thuyết và mối liên hệ giữa chúng.
 + Chọn ra kiến thức đặc trưng cơ bản nhất có liên hệ thường xuyên với các 
đơn vị kiến thức còn lại, lấy đó làm cơ sở để hệ thống các kiến thức của chương.
 c, Lựa chọn bài tập: 
 - Chọn bài tập phải đạt được mục đích yêu cầu của chương.
 - Bài tập tổng hợp đảm bảo tính lô gíc, rèn kĩ năng tư duy sáng tạo.
 - Bài tập phải đạt được yêu cầu nổi bật tính vận dụng của chương trong 
chương trình về kiến thức, kỹ năng. Giải quyết được câu hỏi: Dạy, học chương 
này để làm gì? 
 d. Những yêu cầu để thực hiện các biện pháp:
 *, Đối với giáo viên: * Tiến hành: 
 ¡ Chuẩn bị: 
 - Học sinh: Về nhà học câu hỏi ở sách giáo khoa và làm bài tập theo hướng 
dẫn của giáo viên. 
 - Giáo viên: Soạn câu hỏi nhưng với mức độ cao hơn học sinh, chuẩn bị phần 
bài tập sắp xếp theo những dạng cơ bản để hướng dẫn học sinh làm bài tập. 
 ¡ Lên lớp: 
 - Giáo viên hệ thống các câu hỏi (Các công thức biến đổi về căn thức) cùng 
các câu trả lời của học sinh để khái quát kiến thức của chương theo một hệ 
thống, giúp học sinh nắm được nội dung kiến thức cơ bản của chương. 
 - Bài tập: Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập ở từng dạng, từ đó dẫn 
đến cách làm tổng quát của mỗi dạng bài tập. 
 - Cuối tiết giáo viên rút ra kết luận chung: Ở chương này học sinh cần nắm 
được những kiến thức gì các kiến thức đó có sợi chỉ kết nối nào? Cần nắm được 
phương pháp giải những dạng bài tập nào? 
III. Kết luận:
- Việc chuẩn bị cho một tiết dạy, nhất là tiết ôn tập chương đòi hỏi sự đầu tư của 
giáo viên rất nhiều không những kiến thức nội dung, về phương pháp mà còn về 
phương tiện dạy học do đó tốn rất nhiều thời gian. Làm sao giáo viên phải nắm 
chắc toàn bộ nội dung chương trình toàn cấp, nội dung chương trình của một 
khối lớp, và nội dung kiến thức trọng tậm của từng chương điều đó đòi hỏi 
người giáo viên phải nghiên cứu rất nhiều, Có những nội dung kiến thức dạy ở 
trong chương nhưng không áp dụng ngay cho chương sau mà có khi lên lớp trên 
mới sở dụng đến. Nếu giáo viên không nghiên cứu, không nắm vững mà bỏ qua 
sẽ thiệt thòi cho học sinh.
 - Ngoài ra để tiết ôn tập không bị nhàm chán, học sinh không chán học, phải 
áp dụng nhiều hình thức ôn tập để gây hứng thú cho học sinh như: Tổ chức trò 
chơi, áp dụng công nghệ vào dạy học, sử dụng đồ dùng dạy học cũng cần đến 
nguồn kinh phí không nhỏ. 
 - Trên thực tế kiến thức toán ở THCS là khá nặng nhưng thời lượng dành cho 
bộ môn rất hạn chế (4 tiết/tuần). trong một bài lượng kiến thức cũng nhiều, có 
đơn vị kiến thức nếu phân bổ thời gian cũng chỉ được 5 phút cho nên đảm bảo 
học sinh được hiểu bài một cách cặn kẽ là rất khó khăn. Chính vì vậy, công việc 
dồn cho tiết ôn tập là cho học sinh hiểu được tính hệ thống kiến thức trong 
chương là rất khó khả thi. Vì vậy đề nghị cấp trên cần nghiên cứu chương trình