Chuyên đề Cải thiện kĩ năng đọc hiểu môn tiếng Anh của học sinh THPT

 TRƯỜNG THPT TRẦN VĂN GIÀU CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
 Tổ: Anh văn Độc lập – Tự do – Hạnh phúc 
 THẢO LUẬN CHUYÊN ĐỀ THÁNG 4 /2022 
 CẢI THIỆN KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU MÔN TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH THPT 
 I. Mục đích: 
 Kĩ năng đọc hiểu là một kĩ năng quan trọng trong hoạt động dạy và học tiếng Anh. Kĩ năng 
đọc giúp học sinh tiếp cận và thu thập thông tin, nâng cao vốn từ vựng và cấu trúc để hỗ trợ phát 
triển các kĩ năng khác như kĩ năng nghe, viết và nói. 
 Trong hầu hết các bài thi chứng chỉ Tiếng Anh quốc tế, đọc hiểu là một phần bắt buộc.Trong 
cấu trúc đề thi THPT quốc gia môn tiếng Anh, phần đọc hiểu gồm 3 bài đọc với 17 câu (34%) 
chiếm một vị trí khá quan trọng. 
 Tuy nhiên, đọc hiểu được đánh giá là một kĩ năng tương đối khó đối với cả giáo viên và 
học sinh. Về phía học sinh, một số học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học 
Tiếng Anh dẫn đến ý thức tự học kém hoặc học sinh chưa quan tâm đúng mức đến kĩ năng đọc 
do quan điểm học Tiếng Anh để giao tiếp nghe-nói là chủ yếu. Vốn từ vựng tích lũy, nền tảng 
kiến thức phổ thông của học sinh còn yếu ảnh hưởng đến khả năng phán đoán, hiểu và suy luận 
vấn đề. Kĩ năng đọc hiểu, khả năng phân tích dạng câu hỏi của học sinh, chiến thuật làm bài 
được đánh giá là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả của việc đọc hiểu. Bên cạnh đó, khả 
năng tập trung khi đọc, tâm lý e ngại bài đọc dài, nhiều từ mới cũng khiến nhiều học sinh yếu, 
trung bình có xu hướng bỏ qua các bài đọc trong đề thi. Về phía giáo viên, sĩ số học sinh đông 
và sự chênh lệch trình độ học sinh trong một lớp học gây trở ngại cho giáo viên trong việc truyền 
đạt kiến thức và hướng dẫn, theo dõi quá trình luyện tập của học sinh. Thời lượng phân bổ cho 
việc dạy kĩ năng đọc trong chương trình chung, nội dung bài đọc trong sách giáo khoa chưa bám 
sát thực tế ảnh hưởng đến việc thiết kế, tổ chức hoạt động trong tiết học. Giáo viên chưa chú 
trọng đến việc hướng dẫn, rèn luyện kĩ năng đọc, chiến thuật làm bài đọc hiểu cho học sinh, chưa 
chủ động đổi mới phương pháp giảng dạy để tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình học kĩ 
năng. 
 Đánh giá được tầm quan trọng của kĩ năng đọc hiểu, giáo viên phải là người hướng dẫn và 
định hướng để học sinh có thể làm bài đọc hiệu quả hơn. Từ những nhận định trên, chuyên đề 
tháng 4/2022 trình bày nội dung cơ bản, các dạng câu hỏi đọc hiểu thường gặp trong đề thi THPT 
quốc gia môn tiếng Anh, các chiến thuật đọc hiểu cơ bản, và đề xuất các bước tiến hành hướng 
dẫn học sinh thực hành kĩ năng đọc hiểu trong một tiết học nhằm giúp học sinh cải thiện kĩ năng 
đọc một cách hiệu quả. 
 II. Nội dung: 
 1. Khái niệm đọc hiểu 
 Đọc hiểu là “quá trình (a) tìm kiếm những thông tin tổng quát từ một văn bản; (b) tìm 
kiếm những thông tin cụ thể từ một văn bản; hay (c) đọc để tìm kiếm sự lý thú.” (Williams 
(trích trong McDonough and Shaw [8:102]). Nunan [10:68] cho rằng đọc hiểu là một quá trình 
mà người đọc kết hợp thông tin từ một văn bản với kiến thức nền của mình để hiểu được vấn 
đề. Từ những nhận định trên: đọc hiểu là quá trình người đọc dùng kiến thức nền của mình để 
giải mã những thông tin từ một văn bản nhằm hiểu được vấn đề có trong văn bản đó. 
 1 
 Với dạng bài tập cơ bản, nội dung chính của đoạn văn thường nằm ở 
 câu chủ đề, được đặt ở đầu hoặc cuối đoạn. Với dạng bài tập nâng 
 Câu trả lời 
 cao, nội dung chính của bài không nằm trong một câu cụ thể mà là ý 
 chung của toàn bài. 
 Đọc các dòng đầu tiên của mỗi đoạn văn 
 Tìm ý chung nhất trong dòng đầu tiên và tìm mối liên hệ giữa chúng 
 Gợi ý làm bài Lưu ý những từ khóa được lặp đi lặp lại trong toàn bài 
 Loại các phương án chỉ đề cập đến chi tiết của một phần cụ thể trong 
 bài hoặc không được đề cập đến 
 ❖ Dạng câu hỏi 2: Câu hỏi xác định mục đích tác giả (Purpose) 
 Đây là dạng câu hỏi yêu cầu khả năng suy luận dựa vào ngữ cảnh được cung cấp trong 
bài đọc. Dựa vào những thông tin trong bài, học sinh xác định mục đích của tác giả hướng đến 
đối tượng đọc thông qua các vấn đề được đề cập trong bài đọc. 
 Purpose 
 What is the author’s main purpose in the passage? 
 Các hình thức The author discusses/ mentions  in the paragraph in order to 
 câu hỏi thường Why does the author discuss/ mention ... in paragraph ? 
 gặp The author uses/mentions ... in the paragraph as an example of... 
 In paragraph... the author explains by 
 Dựa vào ý chính của bài đọc và các thông tin liên quan để tìm ra mục 
 Câu trả lời 
 đích 
 Dựa vào câu chủ đề và các đầu mối liên quan để tìm ra mục đích của 
 Gợi ý làm bài 
 bài đọc 
 ❖ Dạng câu hỏi 3: Nhận diện cách tổ chức ý tưởng hoặc bố cục chung hoặc 
thái độ (General organization or attitude) 
 Dạng câu hỏi này yêu cầu xác định bố cục của đoạn văn hoặc thái độ của tác giả trong 
đoạn văn. Đối với dạng câu hỏi bố cục, học sinh cần lưu ý từ nối giữa các đoạn văn. Đối với 
câu hỏi về thái độ của tác giả, học sinh cần lưu ý các tính từ biểu đạt hoặc phán đoán dựa vào 
nội dung chính sau khi đã đọc lướt toàn bài. 
 - Trình tự thời gian (Time order): Firstly, secondly, finally, next, then, 
 - Nguyên nhân – kết quả (Cause and effect): Because, since, as, lead to, due to, as a 
 result, consequently, 
 - Định nghĩa – ví dụ (Definition – examples): define, mean, indicate, show 
 - So sánh (Comparison and contrast): on the one hand, on the other hands, more, 
 less, least, most, 
 3 
 Đọc kỹ các câu chứa các từ khóa và ý trong câu hỏi 
 ❖ Dạng câu hỏi 6: Câu hỏi xác định thông tin KHÔNG được nêu trong bài 
(Unstated detail) 
 Dạng câu hỏi này yêu cầu tìm câu trả lời là những nội dung không được đề cập trong 
đoạn văn, thường sẽ có 3 lựa chọn chứa thông tin được đề cập trực tiếp trong bài và 1 lựa chọn 
không được đề cập hoặc ngược lại với thông tin trong bài. 
 Unstated detail questions 
 All of the following are mentioned in the passage EXCEPT  
 Các hình thức According to paragraph, all the following are true of EXCEPT 
 câu hỏi thường Which of the following is NOT mentioned as ? 
 gặp According to paragraph, which of the following is NOT true of ? 
 The author’s description of  mentions all the following EXCEPT 
 Câu trả lời sẽ là thông tin không xuất hiện trong bài hoặc câu trả lời 
 Câu trả lời 
 sai so với bài. 
 Xác định từ khóa sau khi đọc kỹ câu hỏi và các lựa chọn cho sẵn 
 Đọc quét đoạn văn chứa từ khóa 
 Gợi ý làm bài 
 Loại bỏ những lựa chọn đúng được đề cập trong bài 
 Chọn phương án không đúng hoặc không được đề cập trong bài đọc 
 ❖ Dạng câu hỏi 7: Câu hỏi xác định nghĩa của từ trong văn cảnh (Vocabulary 
in context questions) 
 Đây là dạng câu hỏi yêu cầu kiến thức từ vựng của học sinh và khả năng đoán nghĩa của 
từ dựa vào ngữ cảnh được cung cấp trong bài đọc. 
 Vocabulary in context questions 
 The word “X” in the passage is closest in meaning to  
 Các hình thức The word “ X” in line  could be replaced by  
 câu hỏi thường Which of the following has the opposite meaning with the word “X” 
 gặp in line ? 
 What is the meaning of “X” in line ? 
 Dựa vào cấu tạo của từ để đoán nghĩa 
 Câu trả lời 
 Dựa vào thông tin xung quanh từ được đưa ra để đoán nghĩa của từ 
 Tìm từ khóa yêu cầu ở trong bài đọc 
 Gợi ý làm bài 
 Đọc kỹ câu trước, câu chứa từ khóa và câu sau 
 5 
 ❖ Dạng câu hỏi 10: Câu hỏi khóa học (course) 
 Đây là dạng câu hỏi yêu cầu khả năng suy luận dựa vào ngữ cảnh được cung cấp trong 
bài đọc. Dựa vào những thông tin trong bài, học sinh xác định nguồn gốc hoặc thể thức văn 
bản phù hợp với bài đọc. 
 Course 
 Các hình thức In which course would this reading be assigned? 
 câu hỏi thường 
 gặp This passage is the most likely taken from ______. 
 Dựa vào chủ đề của đoạn văn và các thông tin được đề cập trong bài 
 Câu trả lời 
 đọc 
 Tìm chủ đề, ý chính của đoạn văn 
 Gợi ý làm bài Liên kết chủ đề với chức năng của các văn bản hoặc mục đích của 
 khóa học được đề xuất để chọn đáp án phù hợp 
 5. Các bước tiến hành hướng dẫn học sinh thực hành kĩ năng đọc hiểu trong một tiết 
học 
 Trong hướng dẫn chương trình GDPT 2018 môn Tiếng Anh, việc dạy và học kĩ năng đọc 
được tổ chức theo định hướng phát triển năng lực của học sinh, để học sinh có thể tiếp thu kiến 
thức cần thiết và nâng cao khả năng thực hành, vận dụng kiến thức đã học được. Theo đó, các 
hoạt động rèn luyện và phát triển một kĩ năng cụ thể phải được thiết kế theo hướng phân hóa 
dựa trên hứng thú, nhu cầu và nền tảng kiến thức, sở thích cũng như thế mạnh của học sinh. 
 Các hoạt động trong tiết thực hành kĩ năng đọc hiểu có thể được thiết kế theo quy trình 
sau: 
 ❖ Hoạt động 1: Xác định vấn đề, nhiệm vụ học tập (giai đoạn trước khi đọc) 
 Hoạt động mở đầu không chỉ tạo không khí học tập hứng thú mà còn giúp học sinh hình 
dung được chủ đề, nội dung của bài đọc dựa trên nền tảng kiến thức sẵn có của học sinh. Thông 
qua các hoạt động này, học sinh rèn luyện kĩ năng phán đoán trước khi đọc. 
 Giáo viên có thể thực hiện việc giới thiệu chủ đề bài đọc bằng các hoạt động như: 
 - Trao đổi, thu thập ý kiến, quan điểm, kiến thức của học sinh về chủ đề thông qua 
 hình thức tổ chức trò chơi ô chữ, brainstorming hay thảo luận, 
 - Trả lời một số câu hỏi dự đoán về nội dung bài đọc hoặc câu hỏi đặt trước 
 - Thiết kế một số câu nhận định có liên quan đến nội dung bài đọc, yêu cầu học sinh 
 đánh giá nhận định đó đúng hay sai dựa trên nền kiến thức có sẵn 
 - Yêu cầu học sinh phán đoán, sắp xếp các câu nhận định cho sẵn theo trình tự nội 
 dung trong bài đọc 
 ❖ Hoạt động 2: Giải quyết vấn đề, hình thành kiến thức mới (giai đoạn trong 
khi đọc) 
 Hoạt động giải quyết vấn đề, hình thành kiến thức mới giúp học sinh luyện tập các kĩ 
năng đọc hiểu: đọc nhanh để hiểu ý tổng quát (Skimming), đọc lướt để tìm thông tin cụ thể 
(Scanning), đọc phân tích để hiểu nội dung chi tiết (Reading for detailed comprehension), đoán 
 7