Bộ 48 Bài giảng Chuyên đề Ôn thi vào 10 - Bài 32, Chuyên đề 5: Ôn tập phân môn tập làm văn; Ôn tập văn tự sự và văn thuyết minh - Ngữ văn 9

 CHUYÊN ĐỀ 5
ÔN LUYỆN PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN
 ***** + Dùng nhiều câu khẳng định và phủ định, câu có tác dụng mệnh đề hô ứng như: nếu...thì,
chẳng những....mà còn....
 + Dùng nhiều từ có tính chất lập luận như: tại sao, thật vậy, tuy thế...
- Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân
vật trong văn bản tự sự.
 + Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản
tự sự, đối thoại được thể hiện bằng cách gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt
lời là một lần gạch đầu dòng)
 + Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong
tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói
có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thi không có gạch đầu dòng. 2.2. Dàn bài chung dạng bài thuyết minh về sinh vật 
A. Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh.
B. Thân bài:
 - Ý 1: Nguồn gốc
 - Ý 2: Đặc điểm: hình dáng, cấu tạo, màu sắc
 - Ý 3: Đặc tính sinh học: môi trường sống, tập tính sống và sinh trưởng.
 - Ý 4: Phân loại
 - Ý 5: Cách chăm sóc
 - Ý 6: Ý nghĩa, tác dụng
C. Kết bài: Nhận định, đánh giá, bày tỏ thái độ về đối tượng. 2.4. Thuyết minh về món ăn. 
A. Mở bài:
- Giới thiệu món ăn cần thuyết minh
- Nêu khái quát tầm quan trọng, vị trí của món ăn đó trong đời sống ẩm thực.
B. Thân bài:
- Ý 1: Lịch sử nguồn gốc hình thành món ăn:
 + Nguồn gốc tên gọi món ăn.
 + Giới thiệu địa danh nổi tiếng về món ăn đó.
- Ý 2: Các đặc trưng tiêu biểu của món ăn đó: nguyên liệu, hương vị, màu sắc.
- Ý 3: Giới thiệu về sơ lược về cách làm món ăn đó.
- Ý 4: Cách thưởng thức, cách bảo quản món ăn đó.
- Ý 5: Ý nghĩa, công dụng của món ăn đó.
C. Kết bài: Nhận định, đánh giá, bày tỏ thái độ tình cảm về món ăn. 2.6. Thuyết minh về một thể loại văn học. 
A. Mở bài :
- Giới thiệu thể loại cần thuyết minh
-Nêu một định nghĩa chung về thể loại đó (Truyện ngắn là gì? Thơ thất ngôn bát cú là gì? 
Tiểu thuyết là gì?...)
B. Thân bài:
- Ý 1: Nêu các đặc điểm của thể loại + Có ví dụ minh họa cụ thể:
 + Nếu là thơ: Số câu trong một bài? Số chữ trong một câu? Cách gieo vần? Cách ngắt 
nhịp? Luật Bằng – Trắc? Luật đối? Luật niêm trong thơ Đường luật?
 + Nếu là văn xuôi: Phương thức biểu đạt? Độ dài, dung lượng? Chủ đề? Nhân vật? Cốt
truyện? Nhịp điệu câu văn?
-Ý 2: Nêu ý nghĩa, tác dụng của thể loại đó trong đời sống văn học và trong đời sống xã 
hội.
 + Thể loại đó giúp ích được những gì trong việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người 
sáng tác văn học? + Thể loại: Giải nghĩa sơ lược thể loại của tác phẩm là gì?
 + Nội bố cục các phần của tác phẩm hoặc tóm tắt nội dung của tác phẩm.
 + Nêu khái đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm.
- Ý 3: Thuyết minh khái quát về nghĩa giáo dục – tính chất thời sự của tác phẩm.
 + Rút ra những bài học đạo đức, nhân cách nào từ các nhân vật, nội dung của tác phẩm?
 + Liên hệ với thực tiễn thời đại để xem tác phẩm đó có vị trí, có giá trị như thế nào trong 
xã hội?
C. Kết bài:
-Đánh giá, nhận định về vẻ đẹp của tác phẩm hoặc về vị trí của tác phẩm, tác giả đối với 
văn học dân tộc.
- Thể hiện ước mơ về sự trường tồn của tác phẩm.