Bộ 48 Bài giảng Chuyên đề Ôn thi vào 10 - Bài 29: Bàn về đọc sách - Ngữ văn 9

 BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
 -Chu Quang Tiềm- 3. Giá trị nội dung
- Chu Quang Tiềm trong bài viết đã khẳng định đọc sách là con đường quan trọng để tích 
lũy, nâng cao học vấn. Từ việc đưa ra những sai lầm trong việc đọc sách, tác giả hướng 
tới cách đọc sách khoa học, hợp lí cho con người
4. Giá trị nghệ thuật
- Bài văn nghị luận đã đặt ra và bàn về một vấn đề có ý nghĩa trong đời sống. Luận điểm 
rõ ràng, thuyết phục. Bố cục bài viết hợp lí, chặt chẽ, các ý được dẫn dắt tự nhiên. Lối 
viết giàu hình ảnh, nhiều so sánh thú vị
B. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách
-Học vấn là thành quả tích lũy lâu dài của nhân loại => Sách chính là kho tàng lưu giữ 
những thành quả đã tích lũy đó => Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn
-Mỗi quyển sách có giá trị là một cột mốc trên con đường phát triển học thuật => Sách có 
ý nghĩa quan trọng trên con đường phát triển của nhân loại
-Đọc sách là trả nợ quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm của loài người, là hưởng thụ kiến thức,
lời dạy tâm huyết của quá khứ ⇒ Nhấn mạnh việc sách nhiều có thể khiến chọn lầm chọn sai lãng phí thời gian và sức 
lực. Thậm chí chọn phải sách độc hại.
3. Phương pháp đọc sách hiệu quả
- Cách chọn sách:
+ Chọn cho tinh
+ Không xem thường đọc sách thường thức, sách ở lĩnh vực gần gũi, kế cận với chuyên 
môn của mình
-Cách đọc sách:
+ Đọc cho kĩ
+ Không đọc lướt qua, vừa đọc vừa suy nghĩ.
+ Không đọc tràn lan mà cần đọc có kế hoạch và có hệ thống.
⇒ So sánh, kết hợp phân tích lí lẽ, liên hệ => Đọc sách: rèn luyện tính cách, học làm 
người. - (đối với) việc học tập
- (đối với) việc làm người
c. Từ lời bàn của tác giả trong văn bản trên, em thu hoạch được phương pháp đọc sách 
 cho riêng mình:
- Biết chọn sách
- Đọc rộng và đọc sâu
- Có kế hoạch đọc sách
- Đọc và suy ngẫm
d. Tham khảo hướng dẫn sau:
1. Yêu cầu nội dung: Các ý cơ bản:
*Tầm quan trọng của đọc sách: Dù xã hội có phát triển đến đâu thì đọc sách vẫn giữ vai 
 trò quan trọng. Đọc sách là con đường quan trọng tiếp nhận, chiếm lĩnh tri thức của 
 nhân loại sách bồi dưỡng tâm hồn hướng con người đến những điều tốt đẹp
*Trong hoàn cảnh công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay:
– Không ít người tỏ ra thờ ơ với việc đọc sách các thư viện vắng người, cửa hàng sách ế 
 ẩm nhiều quyển sách có giá trị nhưng chỉ phát hành với số lượng ít ỏi. −Thư viện trường học cần bổ sung đầu sách với nội dung đa dạng, phong phú, hấp dẫn, 
phù hợp với nhu cầu, sở thích của học sinh.
−Cá nhân cần tạo thói quen đọc sách hàng ngày chọn sách hay, phù hợp với mục đích, 
nhu cầu đọc kĩ để tạo thành kiến thức, nếp nghĩ cho bản thân.
−Người đọc cần phải biết kết hợp hài hòa giữa văn hóa đọc truyền thống và văn hóa đọc
hiện đại để đạt được hiệu quả cao nhất.
2. Yêu cầu hình thức:
−Bài văn hoặc đoạn văn khoảng 1 trang giấy thi.
−Trình bày rõ ràng, sạch sẽ, mạch lạc, không sai chính tả, diễn đạt.
(GV có thể căn cứ vào mức độ hiểu vấn đề của học sinh để cân nhắc điểm thành phần của 
các ý trên) Đề số 3
Trong văn bản “Bàn về đọc sách”, tác giả Chu Quang Tiềm viết:
“Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kỹ. Nếu 
đọc được 10 quyển sách không quan trọng, không bằng đem thời gian, sức lực đọc 10 
quyển ấy mà đọc một quyển thật sự có giá trị. Nếu đọc được mười quyển sách mà chỉ lướt
qua, không bằng chỉ lấy một quyển mà đọc mười lần. “Sách cũ trăm lần xem chẳng chán
- Thuộc lòng, ngẫm kỹ một mình hay”, hai câu thơ đó đáng làm lời răn cho mỗi người 
đọc sách.  Đọc ít mà đọc kỹ, thì sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích luỹ, 
tưởng tượng tự do đến mức làm đổi thay khí chất; đọc nhiều mà không chịu nghĩ sâu, 
như cưỡi ngựa qua chợ, tuy châu báu phơi đầy, chỉ tổ làm mắt hoa, ý loạn, tay không mà 
về.”
1.Ở phần trích trên, tác giả đã đưa ra lời khuyên gì về việc đọc sách?
2.Tìm một biện pháp tu từ ở đoạn văn trên. Nêu hiệu quả nghệ thuật của việc sử dụng 
phép tu từ ấy trong đoạn trích.
* Gợi ý giải
1. Tác giả khuyên: Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, 
đọc cho kỹ. học vấn, nhưng Chu Quang Tiềm đã khẳng định “đọc sách rốt cuộc là một con đường 
quan trọng của học vấn".
 Sách là gì? Sách là “kho tàng quý báu của di sản tinh thân nhân loại” đã được "ghi 
chép mà lưu truyền lại". Sách là “những cột mốc trên con đường tiến hóa học thuật”. Ví 
dụ, từ thơ ca dân gian mà có thơ quốc âm của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, thơ 
nôm của Hồ Xuân Hương, "Truyện Kiều” của Nguyễn Du, v.v...
 Tại sao phải đọc sách? Để xây dựng nên một sự nghiệp lẫy lừng, có thi sĩ đời Đường đã 
“độc thư phá vạn quyển"; Ức Trai phải trải nghiệm, nung nấu “thập tải độc thư bần đáo 
cốt"; nhà bác học Lê Quý Đôn đã suốt đời “mắt không rời trang sách, tay không ngơi 
cuốn sách",... Chu Quang Tiềm có một cách nói khá hay về mục đích của việc đọc sách. 
Đọc sách để “làm điểm xuất phát” để vươn lên, tiến lên từ văn hóa học thuật. Không biết 
đọc sách có nghĩa là “xóa bỏ hết” thành tựu văn hóa của quá khứ, chẳng khác nào “đi 
giật lùi, làm kẻ lạc hậu". Đọc sách là để kế thừa tri thức nhân loại.
 Đọc sách là để "trả món nợ chung", là “ôn lại” những thành tựu, những kinh nghiệm, tư 
tưởng của nhân loại trong hàng nghìn năm. Đọc sách là để “thu nhận” và “hưởng thụ" 
những kiến thức, lời dạy của người xưa, để tự vũ trang cho mình một tầm cao trí tuệ, một đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu". Qua đó, ta càng thấy rõ, đọc 
sách để tự học, đọc sách để nâng tầm học vấn thật không dễ. (@tailieuhoctapvip)
 Ba đoạn văn cuối bài, tác giả nêu lên phương pháp đọc sách. "Đọc sách không cần 
nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ". Chỉ đọc "lướt qua” 10 quyển 
sách thì không bằng “đọc mười lần” một quyển sách. Đọc 10 quyển sách “không quan
trọng" thì chẳng bằng đọc 1 quyển sách “thật sự có giá trị". Một câu thơ của cổ nhân được 
nhắc lại rất ý vị, thấm thía: “Sách cũ trăm lần xem không chán/ Thuộc lòng, ngắm kĩ một 
mình hay".
 Đọc nhiều chưa hẳn là “vinh dự”, đọc ít cũng không phải là “xấu hổ”. Phải "đọc kĩ”, tập
thành nếp “suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm tích lũy, tưởng tượng tự do đến mức làm đổi thay 
khí chất”. Chu Quang Tiềm đưa ra so sánh “cưỡi ngựa đi qua chợ...", “kẻ trọc phú khoe 
của" để châm biếm những kẻ "đọc nhiều mà không chịu nghĩ sâu", “thể hiện “phẩm chất 
tầm thường, thấp kém".
 Sách đọc có thể chia thành mấy loại, một loại là thường thức, một loại đọc để làm học 
vấn chuyên sâu. Loại sách thường thức thì ai cũng phải biết. Các bài học ở Trung học và 
năm đầu Đại học, nếu người học chăm chỉ học tập “thì cũng đủ dùng”. Đọc thuộc giáo 
trình “chẳng có lợi gì”, mỗi môn cần phải "chọn lọc từ 3 đến 5 quyển xem cho kĩ”. Nếu 
thiếu “Bàn về đọc sách” là tác giả đã sử dụng khá hóm hỉnh một số so sánh khi nói về 
phương pháp đọc sách, làm cho lí lẽ thêm phần gợi cảm, thấm thía.