Bài giảng Chuyên đề Ngữ văn 9 - Chuyên đề Ôn tập học kì II

 UBND QUẬN LONG BIÊN
 TRƯỜNG THCS CỰ KHỐI
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ NGỮGIÁO VIÊN: PHẠM THỊ THANH VĂN HOA LỚP 9 C Nhà thơ Thanh Hải Tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ
Là một người con xứ Huế, sáng tác của ông thể hiện niềm 
thiết tha yêu cuộc sống, với những cảm xúc chân thành, lắng 
đọng, ước nguyện được cống hiến sức lực nhỏ bé của mình 
cho đất nước. Nhà thơ Y Phương Tác phẩm: Nói với con
Sinh ra tại Trùng Khánh tỉnh Cao Bằng, là một nhà thơ người 
dân tộc Tày, sáng tác của ông chân thật, mạnh mẽ, trong sáng, 
cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi. Nhà văn Lê Minh Khuê Tác phẩm: Những ngôi sao xa xôi
Tác phẩm của bà chủ yếu tập trung khắc họa tinh tế vẻ đẹp 
tâm hồn trong sáng trẻ trung của những nữ thanh niên trên 
tuyến đường Trường Sơn những năm chống Mĩ. PHÒNG GD&ĐT LONG BIÊN
 ĐỊNH HƯỚNG ÔN TẬP KIỂM TRA HỌC KÌ II NĂM HỌC 2018- 2019
 MÔN: NGỮ VĂN 9
A. NỘI DUNG II. Phần Tiếng Việt
I. Phần văn bản. 1. Khởi ngữ
1. Văn bản nghị luận hiện đại: 2. Các thành phần biệt lập
 3. Liên kết câu và liên kết đoạn văn
- Bàn về đọc sách - Chu Quang Tiềm
 4. Nghĩa tường minh và hàm ý
- Tiếng nói văn nghệ - Nguyễn Đình Thi
 III. Phần Tập làm văn
- Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới - Vũ - Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
Khoan - Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
2. Văn học hiện đại Việt Nam: - Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
a. Thơ hiện đại: - Nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc đoạn
- Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải trích.
- Viếng Lăng Bác - Viễn Phương B. HÌNH THỨC VÀ THỜI GIAN KIỂM
 TRA
- Sang thu - Hữu Thỉnh
 - Hình thức kiểm tra: Trả lời câu hỏi tự luận
- Nói với con - Y Phương (Cấu trúc, dạng câu hỏi như đề thi tuyển sinh
b. Truyện hiện đại: vào lớp 10)
- Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê - Thời gian làm bài: 90 phút
 ------------- KIẾN THỨC CƠ BẢN BÀI THƠ “MÙA XUÂN NHO NHỎ” CỦA THANH HẢI
 Những đơn vị Nội dung
 kiến thức
Tác giả - Thanh Hải
Hoàn cảnh sáng Bài thơ được viết vào tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
tác
 - Bố cục: + Khổ 1 : Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất trời
 +Khổ 2,3: Vẻ đẹp của mùa xuân đất nước.
Bố cục + Khổ 4,5: Khát vọng sống, lí tưởng cao đẹp của nhà thơ
 + Khổ cuối: Lời ca ngợi quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
 - “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tác độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ.
 - Hình ảnh “Mùa xuân nho nhỏ” là biểu tượng cho những gì tinh tuý, đẹp đẽ nhất của sự sống và
 cuộc đời mỗi con người.
Nhan đề - Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng.
 - Thể hiện nguyện ước của nhà thơ muốn làm một mùa xuân, nghĩa là sống đẹp, sống với tất cả sức
 sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường là một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của
 thiên nhiên, đất nước, của cuộc đời chung và khát vọng sống chân thành, cao đẹp
 Từ cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, cảm nghĩ về mùa xuân đát nước, thể hiện khát vọng 
Mạch cảm xúc được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của đời mình vào cuộc đời chung và kết thúc bằng cảm xúc 
 thiết tha, tự hào về quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
 -Bài thơ “mùa xuân nho nhỏ” là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời.
Nội dung - Ứớc nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước.
 - Bài thơ theo thể 5 chữ, nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca.
Đặc sắc về nghệ - Cấu tứ của bài chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.
thuật -Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị gợi cảm, so s¸nh Èn dô vµ s¸ng t¹o;  BÁO CÁO CHUẨN BỊ 
NHÓM 2: 
 Trình bày hệ thống kiến thức bài thơ: 
Viếng lăng Bác BÁO CÁO CHUẨN BỊ 
NHÓM 3: 
 Trình bày hệ thống kiến thức bài: 
Nói với con CÁC YÊU CẦU CƠ BẢN
Đối với văn bản thơ:
- Trình bày được những kiến thức về tác giả và tác phẩm, 
hoàn cảnh ra đời, mạch cảm xúc, giá trị nội dung, nghệ 
thuật và ý nghĩa văn bản.
 - Giải thích được ý nghĩa nhan đề, tác dụng của các chi tiết, 
hình ảnh, biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm. KIẾN THỨC CƠ BẢN VĂN BẢN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI” CỦA LÊ MINH KHUÊ
Những đơn 
 vị kiến Nội dung
 thức
 -Lê Minh Khuê
Tác giả -Thuộc thế hệ nhà văn thời kỳ chống Mĩ.
Hoàn cảnh Năm 1971, trong lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt.
sáng tác
 - Ngôi kể: ngôi thứ nhất - “tôi”
Ngôi kể - - Người kể là Phương Định, nhân vật chính trong tác phẩm.
Tác dụng - Tác dụng: Thuận lợi trong việc biểu hiện thế giới tâm hồn cảm xúc; suy nghĩ của nhân vật, tăng tính chân
của ngôi kể thực cho câu chuyện; người kể chủ động điều khiển nhịp kể, có thể trực tiếp bộc lộ cảm xúc.
 -Nhan đề tác phẩm là một hình ảnh ẩn dụ đẹp: những ngôi sao xa xôi, dù rất nhỏ bé nhưng đó là những ngôi
 sao làm sáng bầu trời đêm; phải chăng đó là ánh mắt nhìn xa xăm đầy mơ mộng của cô gái trẻ Phương
 Định.
Ý nghĩa 
 - Hình ảnh ẩn dụ những ngôi sao: chỉ ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Nho và Phương Định với
nhan đề
 những phẩm chất sáng ngời. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời xa xôi góp sức mình làm nên chiến
 thẵng vĩ đại của dân tộc trong cuộc kháng chiến trường kì.
 -Tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất
Nội dung hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
 - Họ là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.
 - Ngôi kể thứ nhất - nhân vật chính
Đặc sắc về - Cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung, lời kể kinh hoạt có những câu văn ngắn, nhanh,
nghệ thuật tạo không khí khẩn trương khi kể về chiến trường.
 - Đặc biệt thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật. PHẦN I: (6,5 điểm)
Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là đề tài quen thuộc trong nền thơ ca Việt Nam. 
”Viếng lăng Bác” là một trong những bài thơ tiêu biểu viết về Bác thật xúc động. 
Trong khổ thứ hai của bài thơ, tác giả viết:
” Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng”
Câu 1: Chép chính xác ba câu thơ tiếp theo câu thơ trên để hoàn chỉnh khổ hai của bài 
thơ “Viếng lăng Bác”. Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ? Trình bày mạch cảm xúc của bài 
thơ. 
- Chép chính xác ba câu tiếp của khổ thơ. (0,5 điểm)
 (chép thiếu một câu hoặc mỗi lỗi sai trừ 0,25 điểm)
- Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ:(0,5điểm)
+ 4/ 1976, khi đất nước thống nhất, lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh được khánh thành.
+ Tác giả cùng đồng bào miền Nam ra thăm miền Bắc vào lăng viếng Bác.
- Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự (thời gian, không gian)
của cuộc hành trình vào lăng viếng Bác: (1điểm)
+ Khổ 1: Cảm xúc của tác giả trước không gian, cảnh vật bên ngoài lăng.
+ Khổ 2: Cảm xúc về hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác.
+ Khổ 3: Cảm xúc khi vào lăng nhìn thấy di hài của Bác.
+ Khổ cuối: Niềm mong ước thiết tha của nhà thơ khi từ biệt. Câu 3: (1điểm)
- Học sinh chép chính xác hai câu thơ liên tiếp có sử dụng hình 
ảnh ” mặt trời” (0,5điểm)
 * Ví dụ như: ” Mặt trời của bắp thì nằm trên trên đồi – Mặt 
trời của mẹ em nằm trên lưng”
- HS nêu đúng tên tác giả và tác phẩm (0,5điểm) PHẦN II: (3,5 điểm) Dưới đây là đoạn văn trích trong truyện ngắn “ 
Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê:
 “ Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi 
theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một 
tiếng động đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại 
sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu 
chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung 
nóng.”
 Câu 1: Đoạn văn trên được kể theo ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện? 
Việc chọn ngôi kể và người kể như thế có tác dụng như thế nào?
 - Đoạn văn trên kể theo ngôi thứ nhất, người kể là nhân vật Phương
Định – nhân vật chính (0,5điểm )
 - Tác dụng:
 + Khắc họa thế gới tâm hồn, cảm xúc & suy nghĩ cảu nhân vật một
cách chân thực giàu sức thuyết phục. (0,25điểm )
 + Tạo một điểm phù hợp, dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của
chiến tranh và hiện lên vẻ đẹp của con người trong chiến tranh.
(0,25điểm ) PHẦN II: (3,5 điểm) Dưới đây là đoạn văn trích trong truyện ngắn “ 
Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê:
 “ Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi 
theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một 
tiếng động đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại 
sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu 
chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung 
nóng.”
 Câu 3 : Đoạn văn trên đã diễn tả công việc của Phương Định trong một lần 
phá bom. Em hãy ghi lại bằng một đến hai câu thể hiện diễn biến tâm lí của 
Phương Định trong đoạn văn trên. 
 Trả lời diễn biến tâm trạng của Phương Định như sau:
 + Từ lo lắng, hồi hộp (0,5điểm )
 + Cô đã bình tĩnh, tự tin, dũng cảm đường hoàng hoàn thành nhiệm
vụ của mình.(0,5điểm )