Bài giảng Chuyên đề Ngữ văn 8 - Tiết 45, Bài 10: Nói giảm nói tránh

 10
 CHÀO MỪNG CÁC 
 THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ 
 GIỜ THĂM LỚP 
 MÔN NGỮ VĂN 8A2
 GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ DƯƠNG ĐÁP ÁN
 - Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức 
 độ , quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng 
 được miêu tả.
 - Nhằm nhấn mạnh gây ấn tượng tăng sức 
 biểu cảm.
-VD:
 Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng 
 Ngày tháng mười chưa cười đã tối KHỞI ĐỘNG Em hãy liệt kê những câu ca dao tục ngữ về khuyên nhủ 
mọi người về cách nói năng đúng mực? HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Nhóm 1: 
 Những từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây có nghĩa 
gì? Tại sao người viết, người nói lại dùng cách diễn đạt đó?
 - Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các 
Mác, Cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào 
cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm 
thấy đột ngột.
 (Hồ Chí Minh, Di chúc)
 - Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !
 Mù thu đang đẹp, nắng xanh trời.
 (Tố Hữu, Bác ơi!)
-Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ 
chẳng còn.
 (Hồ Phương, Thư nhà) Nhóm 3:
So sánh hai cách nói sau đây, cho biết cách nói nào nhẹ 
nhàng tế nhị hơn đối với người nghe.
 - Con dạo này lười lắm.
 - Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
 Kết quả nhóm 1:
a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng 
khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-
nin và các vị cách mạng đàn anh 
khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí 
trong Đảng và bầu bạn khắp nơi điều 
khỏi cảm thấy đột ngột. 
 (Hồ Chí Minh, Di chúc)
b. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời 
 (Tố Hữu, Bác ơi) Tránh gây 
c. Lượng con ông Độ đây mà....Rõ tội cảm giác đau 
nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn buồn
 (Hồ Phương, Thư nhà) Kết quả nhóm 3:
 => Cách nói nhẹ 
- Con dạo này không được nhàng, tế nhị hơn.
chăm chỉ lắm. Ghi nhớ sgk/ Tr 108
-Nói giảm nói tránh là biện pháp 
tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, 
uyển chuyển.
- Tránh gây cảm giác quá đau 
buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô 
tục, thiếu lịch sự. BÀI TẬP NHANH
 Cho các câu sau hãy chuyển thành cách nói giảm nói tránh:
Cậu học môn Toán kém quá Cậu cần cố gắng môn Toán 
đấy. nhiều hơn đấy.
 Bài thơ của anh chưa được 
Bài thơ của anh dở lắm. hay lắm.
 Cái áo này của cậu không 
Cái áo này của cậu xấu lắm. 
 được đẹp lắm. 
Cậu Vàng bị giết thịt rồi ông Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo 
giáo ạ. ạ! Ông cụ chết rồi. 
 →
 Ông cụ đã từ trần rồi. Nói trống (nói tỉnh lược)
 Cô ấy xấu thật!
→ Cô ấy không được xinh lắm. Dùng từ đồng nghĩa
Cậu còn kém lắm! → Cậu cần cố 
 gắng nhiều hơn nhé! Nói vòng
 Anh ấy không sống được lâu nữa 
 Phủ định từ trái nghĩa
đâu chị ạ! → Anh ấy bị nặng thế thì 
 không được lâu nữa đâu chị ạ! LUYỆN TẬP II. Luyện tập:
 Bài tập 2:Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử
dụng cách nói giảm nói tránh.
 - Anh phải hòa nhã với bạn bè!
 Anh nên hòa nhã với bạn bè!
 -Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
 Anh không nên ở đây nữa!
 - Xin đừng hút thuốc trong phòng!
 Cấm hút thuốc trong phòng!
 - Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
 Nó nói như thế là ác ý.
 - Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
 Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi. Anh cút ra Tình huống 1 Anh không 
 khỏi nhà nên ở đây 
 tôi ngay ! nữa ! Bệnh tình ông ấy TÌNH HUỐNG 4
nặng lắm chắc sắp 
 chết rồi!
 Tình trạng của 
 ông ấy chắc chẳng 
 còn được bao lâu 
 nữa. 2
1
 3
 7 8
 4
 6
 5 CÂU HỎI.
 - Câu nói sau có vận dụng biện pháp nói giảm nói tránh 
 không? 
 “Con Rùa nó bò lật ngửa cũng còn nhanh hơn cậu đó.”
 ĐÁP ÁN:
- Câu nói trên không sử dụng ( thiếu lịch sự khi giao 
tiếp, xem thường bạn, coi bạn như con rùa chậm chạp ). QUÀ TẶNG CÂU HỎI
. 
-Tìm từ ngữ thể hiện biện pháp tu từ nói giảm nói tránh 
trong câu thơ sau?
 Đã ngừng đập, một trái tim
 Đã ngừng đập, một cánh chim đại bàng.
 (Thu Bồn)
 ĐÁP ÁN:
 “Ngừng đập” CÂU HỎI
 Nếu em là người làm nhân chứng ở tòa trong một sự 
việc nào đó. Em có nói giảm nói tránh không? Vì sao?
 ĐÁP ÁN:
 - Em không nói giảm nói tránh
 - Vì nói như vậy không đúng với sự thật 
 làm ảnh hưởng đến việc xét xử của sự việc đó. HỆ THỐNG BÀI HỌC