Bài giảng Chuyên đề Ngữ văn 6 - Tiết 47, Bài 4: Thực hành tiếng Việt (Từ đồng âm, từ đa nghĩa)

 ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN LONG BIÊN
 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ GIA QUẤT
 NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG 
QUÝ THẦY CÔ GIÁO TỚI DỰ CHUYÊN ĐỀ NGỮ VĂN 
 LỚP 6A4
 Long Biên, ngày 23 tháng 11 năm 2022 Câu đố số 1:
 Hai cây cùng có một tên 
 Cây xoè mặt nước cây lên chiến trường 
 Cây này bảo vệ quê hương 
 Cây kia hoa nở ngát thơm mặt hồ 
 (Là cây gì?) 
 Cây súng Cây hoa súng Câu đố số 3:
 Lá gì không nhánh không cành, 
 Lá gì chỉ có tay mình trao tay?
 (Là lá gì?)
 Lá thư Câu đố số 5:
 Cây gì có lá không hoa, 
 Có cành không trái dặm xa hơn nghìn? PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Bài 1: 
(1) Cho câu sau: 
 Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.
 a. Em hãy giải thích nghĩa của 2 từ “chín” trên.
 b. Nghĩa của nó liên quan gì đến nhau không? 
 c. Em dựa vào đâu để xác định nghĩa của chúng.
(2) Em có nhận xét gì về nghĩa và cách phát âm của các từ “chín” nêu trên?
Bài 2: 
(1) Giải thích nghĩa của từ “ăn” trong 2 câu sau:
 a. Tôi ăn cơm. b. Xe này ăn xăng nhiều.
(2) Em có nhận xét gì về nghĩa và cách phát âm của các từ “ăn” nêu trên? Từ đồng âm Từ đa nghĩa
Giống Đều có hình thức âm thanh giống nhau (đọc và viết).
 - Cùng âm thanh nhưng nghĩa - Có 2 hoặc nhiều hơn 2 nghĩa (trong 
 khác nhau, không liên quan đến đó có 1 nghĩa gốc và một hay một số 
 nhau nghĩa chuyển), các nghĩa này có liên 
 quan với nhau
Khác
 - Không thể thay thế trong nghĩa - Trong nghĩa chuyển có thể thay thế 
 chuyển (vì trong từ đồng âm các bằng từ khác
 từ đều là nghĩa gốc.) (VD: nghĩ chín – nghĩ kĩ) Bài 2:
 a. ➔ Những từ có 
 Đường lên xứ Lạng bao xa? âm thanh 
(1 giống nhau 
 ) nhưng nghĩa 
 → đường: chỉ khoảng không gian phải vượt qua hoàn toàn 
 để đi từ 1 địa điểm này đến 1 địa điểm khác
 khác nhau, 
 Những cây mía óng ả này chính không liên 
(2 là nguyên liệu để làm đường. quan gì với 
 ) nhau 
 → đường: chỉ chất kết tinh có vị ngọt, dùng trong ➔ Từ đồng 
 thực phẩm; âm. Bài 4: Xác định từ cổ đa nghĩa và từ cổ đồng 
âm với từ đa nghĩa trong ba câu sau:
a. Con cò có cái cổ cao.
b. Con quạ tìm cách uống nước trong một 
 chiếc bình cao cổ.
c. Phố cổ tạo nên vẻ đẹp riêng của Hà Nội
 Bài 5: Hãy giải thích nghĩa của từ nặng 
trong câu ca dao: Tiếng hò xa vọng, nặng 
tình nước non.
Tìm thêm một số ví dụ khác có từ nặng 
được dùng với nghĩa khác. 
 BTVN: Viết 1 đoạn văn ngắn (5 – 
7 câu) nói về tình yêu quê hương 
đất nước của em, trong đoạn 
văn có sử dụng ít nhất 1 từ đồng 
âm và 1 từ đa nghĩa.