Bài giảng Chuyên đề 2 - Thực hành sân khấu hóa tác phẩm văn học - Ngữ Văn Lớp 10 Sách Kết nối tri thức

 KHỞI ĐỘNG
(?) Những hình ảnh tư liệu gợi cho em nhớ đến những 
tác phẩm văn học nào? Hãy nối ảnh với tác phẩm phù 
hợp?
(?) Vì sao những tác phẩm này được chọn chuyển thể 
thành tác phẩm sân khấu?
(?) Nếu được yêu cầu chuyển thể một tác phẩm văn học 
thành kịch bản sân khấu, em sẽ chọn tác phẩm nào? Vì 
sao? HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Đọc kịch bản
1. Đọc lướt văn bản
 Các yếu tố xuất hiện trong kịch bản gồm: cảnh,
 các nhân vật, cách bố trí không gian, hiệu ứng ánh
 sáng, âm thanh trên sân khấu. Hoạt động 3: Trả lời câu hỏi Câu 1: Kịch bản sân khấu 
- Tác giả kịch bản sân khấuđãđã cóđặt thaycảnh đổi vuinhư nhộn,thế nàotràn 
đầy sức sống của lễ hội lên vềđầu bốvở cụckịch, so vớiđồng tácthời phẩmlồng 
ghép đoạn miêu tả sự tuyệt vọng,văn học?cơ cực, Sự thaylầm lũiđổicủa đó Mị
trong quá khứ với đoạn miêucó thuyếttả sự trỗi phụcdậy không?Vìkhát khao 
hạnh phúc của Mị trong đêm tình mùasao?xuân. Sự lồng
ghép này được thể hiện trên sân khấu bằng cách cho
đồng hiện 2 nhân vật Mị quá khứ và Mị hiện tại. Thông
qua sự đồng hiện này, tác giả kịch bản muốn nhấn mạnh
sự xung đột bên trong nhân vật Mị. Câu 2: Những đoạn miêu tả nội tâm trong truyện ngắn Vợ 
- Trong kịch bản sân khấu, nội tâm nhân vật được chuyển thể
 chồng A Phủ đã được chuyển thể thành những yếu tố nào 
thành các yếu tố như chỉ dẫn về diễn xuất của diễn viên, lời
 trong kịch bản sân khấu? Cách chuyển thể đó tạo nên hiệu 
độc thoai của nhân vật. Điểm sáng tạo đặc biệt trong kịch bản
 ứng gì đối với người xem?
sân khấu là tác giả đã chuyển lời độc thoại thành lời hát: Lời
hát của Mị hiện tại trong cảnh thứ 2, lời hát theo lối đối đáp
giao duyên của Mị và A Phủ trong cảnh Mị cởi trói cho A
Phủ. Bằng cách chuyển lời độc thoại thành lời hát, tác giả có
thể tận dụng tối đa hiệu ứng âm nhạc trong việc biểu đạt cảm
xúc của nhân vật, đồng thời gây ấn tượng mạnh với người
xem. Bằng cách sử dụng lời hát theo lối đối đáp giao duyên
để bộc lộ nội tâm của Mị và A Phủ, tác giả đã diễn tả đước sự
đồng cảm của hai nhân vật. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Yếu tố Cách bố trí Tác dụng Ý nghĩa
 Câu 3: Các yếu tố như âm 
Âm thanh, ánh sáng, đạo cụ  đã 
thanh được sử dụng như thế nào 
 trong kịch bản sân khấu? Nếu 
Ánh biểu diễn vở kịch, bạn sẽ điều 
sáng chỉnh những yếu tố đó ra sao 
Đạo cụ để phù hợp với điều kiện hiện 
 có của mình?
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Lời thoại của Chỉ dẫn sân Đánh giá mức độ phù Đề xuất thay đổi
nhân vật khấu tương hợp của chỉ dẫn sân 
 ứng khấu
 Câu 4: Những chỉ dẫn diễn 
 -Phù hợp: biểu cảm Cúi đầu suy 
A Phủ cho Cúixuất đầu cósuy phù hợp với lời thoại 
tôi theo với nghĩ. Ngẩng Chưa phù hợp: hành nghĩ. Ngẩng mặt 
 mặtcủa dậy. nhân vậtđộng và HÉTvới nội( dễ dung,gây dậy. Chạy theo 
 Giọngthông quả điệpsự của chú kịch ý với bản người hay A Phủ với sự 
 quyết,không? vội Nếunhà được Pá tra. viết Không lại bạn quả quyết. Nói 
 vã, hétmuốn thayphù đổi hợp những với việc gì? trong hơi thở 
 chạy trốn) gấp.
 ... Câu 6: hãy nêu nhận xét về cách chuyển thể của tác giả trong kịch 
 bản và đề xuất những thay đổi để vở kịch có thể gần gũi hơn với 
khán giả dựa trên các gợi ý trong chuyên đề học tập ngữ văn lớp 10 
 SGK tráng 61.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
 NHẬN XÉT VỀ KỊCH BẢN
Hạng mục Đánh giá Đề xuất thay đổi
 Bố cục
 Nhân vật
 Lời thoại
Âm thanh
 Ánh sáng TÓM LẠI:
- Các yếu tố cấu thành nên một kịch bản sân 
khấu gồm: lời thoại, hành động, lời dẫn, bố 
cục, âm thanh, ánh sáng, diễn xuất, đạo cụ
- Nắm được ngôn ngữ của nghệ thuật sân 
khấu, các yếu tố cấu thành để có thể cảm thụ, 
đánh giá được các tác phẩm sân khấu. VIII. ĐOẠN KẾT
(Vườn cây rung rinh ánh sáng. Ở một góc nhà đó hiện lên cảnh tượng cu Tỵ đang ôm chầm lấy 
mẹ. Chị Lụa cuống quýt vuốt ve con.. Bà vợ Trương ba xuất hiện ở phía trước sân khấu) 
 Vợ Trương Ba
Ông ở đâu? Ông ở đâu? 
(Giữa màu xanh vườn cây, Trương Ba chập chờn xuất hiện) 
 Trương Ba 
Tôi đây bà ạ! Tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu 
cơm, cầu ao bà vo gạo, trong cái cơi bà đựng trầu, con dao bà rẫy cỏ 
Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của 
cuộc đời, trong mỗi cây cái Gái nâng niu.. 
(Dưới một gốc cây hiện ra cu Tỵ và cái Gái)
 Cái Gái 
(Tay cầm một trái na) Cây na này ông nội tớ trồng đấy! Quả ta mà ngon lắm. A! ta ăn chung 
nhé! (Bẻ quả na đưa cho cu Tỵ một nửa. Đôi trẻ ăn ngon lành. Cái Gái lấy những hạt na vùi 
xuống đất)
 Cu Tỵ 
Cậu làm gì thế? 
 Cái Gái 
Cho nó mọc thành cây mới! ông nội tớ bảo vậy. Những cây sẽ nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi THANK YOU! Độc thoại 
 Lời thoại 
 KỊCH BẢN Đối thoại 
 Bàng thoại 
 Hành động kịch 
 Bên ngoài
 Bên trong
NHÂN TỐ CƠ 
 BẢN Kịch bản 
 Đạo diễn 
 DÀN DỰNG 
 Diễn viên 01
Hình thành ý tưởng
 02 Lập dàn ý kịch bản
 Viết kịch bản 03
 04 Tập dượt và chỉnh 
 sửa theo kịch bản
 Biểu diễn 05 THẢO LUẬN NHÓM
Lớp chia thành 3 
nhóm, mỗi nhóm - Yêu cầu hoàn 
chọn một hiện tượng thành phiếu học 
văn học yêu thích. tập số 1 dựa vào 
Chuyện chức phán sự sách giáo khoa 
đền Tản Viên, Lão Tr.62-63?
Hạc, Chữ người tử - Thời gian:
tù) Trình bày 
kết quả thảo luận Tầm quan trọng của việc 
 xây dựng ý tưởng
Thể hiện được Định hướng 
 quan niệm, cái được hình thức 
 nhìn biểu diễn THẢO LUẬN NHÓM
- 3 nhóm xây dựng dàn 
 ý dựa trên ý tưởng đã 
 có ở trên
- Thời gian: Trình bày 
kết quả thảo luận Bước
 03
 VIẾT KỊCH BẢN
 Tác phẩm: 
Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
Nhiệm vụ trên lớp Nhiệm vụ ở nhà HỒI..
 Cảnh..
 (Mô tả bối cảnh)
 (chỉ dẫn sân khấu)
 - Nhân vật 1 (chỉ dẫn diễn xuất): (lời thoại).
 - Nhân vật 2 (chỉ dẫn diễn xuất): (lời thoại).
 (chỉ dẫn sân khấu)
 - Nhân vật 1 (chỉ dẫn diễn xuất): (lời thoại).
Phiếu học tập số 3 - Nhân vật 2 (chỉ dẫn diễn xuất): (lời thoại).
  Ví dụ HỒI III - Cảnh 3
 (Khung cảnh điện Diêm Vương dười địa ngục rùng rợn, Diêm vương uy nghiêm ngồi giữa điện, hai 
 bên là hai hàng quỷ Dạ Xoa tóc xanh, mắt đỏ đứng trấn.)
 (Tên tướng giặc đã quỳ ở sẵn dưới điện và đang tâu trình với Diêm Vương)
- Tướng giặc (Dáng quỳ khúm núm, ánh mắt đảo đưa gian xảo): Dạ, bẩm Diêm Vương! Con là thổ
công ngụ tại đền làng Thượng, đất Yên Dũng, Lạng Giang. Tiền kiếp, con là một trung thần lẫm liệt,
có công với tiền triều nên hoàng thiên cho được huyết thực ở đền. Vậy mà tên học trò Ngô Tử
Văn đã phỉ báng thần linh, đốt phá đền con ở. Xin Diêm Vương minh xét cho con!
 (Vừa lúc Tử Văn được 2 tên quỷ xốc nách giải đến cửa điện thì nghe Diêm Vương quát to)
- Diêm Vương (mặt đỏ, mắt trợn tròn to, tức giận quát): Ngông cuồng! Hỗn láo! Ngô Tử Văn tội sâu 
ác nặng, không được dự vào hàng khoan giảm. Đọa vào tầng Mười Tám!!!
 (Giọng Diêm Vương âm vang khắp điện, âm nhạc cao trào, ánh sáng tập trung vào mặt Diêm 
 Vương)
- Tử Văn (không phục, dướn cổ kêu to vào điện): Ngô Soạn này là kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội
lỗi gì xin Ngài bảo cho, không nên bắt chết một cách oan uổng.
- Diêm Vương: (tức giận, nói) Hừ! Tên này bướng bỉnh ngoan cố, nếu không xét xử cho rõ, chưa
chắc nó đã chịu nhận tội. (Quát lớn) Cho hắn vào! Nhiệm vụ ở nhà
 Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi 
 nhóm thực hiện viết hoàn thiện 
 1 cảnh của vở kịch
• Nhóm 1: Hồi I – Cảnh ngôi đền
• Nhóm 2: Hồi II – Cảnh nhà Tử Văn
• Nhóm 3: Hồi III – Cảnh địa ngục
• Nhóm 4: Hồi IV – Cảnh làng quê Bước
 04
 Tập dượt theo kịch bản
 và 
chỉnh sửa theo kịch bản Tiêu đề: (KẾ HOẠCH TẬP) Phân Người thực Công việc cụ Nhận 
 Thời hạn
 Tên vở kịch:.. công hiện thể xét
 Đạo diễn
Hình thức biểu diễn:
..(quay video/ trên sân Biên kịch
khấu)
Đối tượng tham gia: tập thể
lớp 10A Diễn Viên
Thời gian, địa điểm:
+ Thời gian tập: từ Âm 
ngàyđến ngày. thanh, 
+ Thời gian biểu diễn:
 ánh sáng
giờ., ngày .
+ Địa điểm biểu diễn:
Tại. Đạo cụ, 
Nội dung phân công cụ thể: phục 
(Bảng bên) trang Bảng kiểm điểm công việc
STT Công việc Người phụ trách Đã hoàn thành
 1 Dẫn chương trình
 2 Diễn xuất
 3 Âm thanh
 Ánh sáng (mic, loa, nhạc, 
 4
 máy tính, thiết bị chiếu)
 Hóa trang (trang phục, trang 
 5
 điểm)
 6 Đạo cụ