Bài giảng Chuyên đề 1: Tập nghiên cứu và viết Báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam - Ngữ văn 11 sách Cánh diều

 Chuyên Đề 1
 TẬP NGHIÊN CỨU VÀ VIẾT BÁO 
 CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ
VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM Phần 1: NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ 
 VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM I. KHỞI ĐỘNG
 • Trả lời các câu hỏi sau:
 Hãy kể tên các tác giả, tác phẩm VHTĐ 
 mà em đã biết, đã học ở chương trình 
 THCS?
 VB nào sau đây không thuộc VHTĐ:
 a. Bình Ngô Đại Cáo.
 b. Hịch tướng sĩ
 c. Chiếc lược ngà
 d. Truyện Kiều HÌNH THÀNH 
 KIẾN THỨC Khái -Là tên gọi của bộ phận VH viết.
 Văn niệm - Được hình thành và phát triển trong thời 
 học trung đại ( thời kỳ chế độ phong kiến Việt 
trung Nam ) từ Tk X đến hết thế kỷ XIX.
 đại Tiến Giai đoạn từ thế kỉ X - XIV
 Việt trình Giai đoạn từ thế kỉ XV- XVII
 lịch 
Nam . Giai đoạn từ thế kỉ XVIII- nửa đầu thế kỉ XIX
 sử
 Giai đoạn VH nửa cuối thế kỉ XIX Giai đoạn từ thế kỉ XV - XVII
 Hoàn cảnh lịch sử xã hội:
 • Chiến thắng giặc Minh, triều Hậu Lê được thành lập, 
 chế độ PK đạt độ cực thịnh ở cuối thế kỉ XV.
 • Nội chiến: Mạc- Lê, Trịnh- Nguyễn chia cắt đất 
 nước vào thế kỉ XVI- XVII khiến chế độ PK suy yếu.
 Nhìn chung tình hình xã hội vẫn ổn định.
 Các bộ phận văn học:
 • VH chữ Hán và VH chữ Nôm đều phát triển, đạt 
 nhiều thành tựu. Giai đoạn từ TK XVIII- nửa đầu thế kỉ XIX
 Các bộ phận văn học:
 • VH chữ Hán phát triển.
 • VH chữ Nôm phát triển đạt đỉnh cao. Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
Các bộ phận văn học:
 • Chủ yếu là hai bộ phận: chữ Hán và chữ 
 Nôm.
 • VH viết bằng chữ quốc ngữ đã bước đầu 
 xuất hiện nhưng thành tựu chưa đáng kể. Giai đoạn từ thế kỉ XV - XVII
 Nội dung
 TIếp tục phát triển Phản ánh, phê 
 cảm hứng yêu phán hiện thực xã 
 nước, tự hào dân hội đương thời với 
 tộc, khẳng định những tệ lậu, suy 
 dân tộc và triều thoái về đạo đức.
 đình PK. Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
 Nội dung
 Chủ nghĩa yêu Tư tưởng canh tân Phê phán hiện 
nước chống xâm đất nước trong thực xã hội đương 
 lược mang cảm các bản điều trần thời trong thơ 
 hứng bi tráng. của Nguyễn Nguyễn Khuyến, 
vd: Ng.Đình Chiểu Trường Tộ. Tú Xương. Giai đoạn từ thế kỉ X - XVII
 Nghệ thuật
• VH chữ Hán: đạt thành tựu vượt bậc 
 ở văn chính luận và văn xuôi tự sự.
• VH chữ Nôm: thơ Nôm phát triển, 
 xuất hiện xu hướng Việt hoá thơ 
 Đường luật, các khúc ngâm, vịnh, 
 diễn ca lịch sử bằng thơ lục bát và 
 song thất lục bát phát triển. Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
 Nghệ thuật
 • Văn thơ chữ Hán, chữ Nôm của Nguyễn Đình 
 Chiểu, Nguyễn Khuyến, Tú Xương.
 • Xuất hiện một số tác phẩm văn xuôi bằng 
 chữ quốc ngữ của Trương Vĩnh Kí, Nguyễn 
 Trọng Quản, Huỳnh Tịnh Của,... đổi mới bước 
 đầu theo hướng hiện đại hóa. HỆ THỐNG NHIỆM VỤ
 1. NGHIÊN CỨU 2. XÁC ĐỊNH ĐỀ TÀI, VẤN ĐỀ, 3. THU THẬP 3. XỬ LÍ
 MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ KẾ THÔNG TIN THÔNG TIN
 Giải nghĩa từ HOẠCH NGHIÊN CỨU. Ghi chú bên 
 Sưu tầm tài liệu, 
 “nghiên cứu” Xác định đề tài,vấn đề nghiên cứu lề tài liệu
 ghi chép TT liên 
Nghiên cứu một Khái niệm và ví dụ
 quan đến đề tài, Phân tích theo 
 ( VD: Đề tài hình tượng người phụ 
vấn đề VHTĐ là vấn đề nghiên cứu SĐTD 
 nữ trong VHTĐ
 gì? Khai thác trên Tổng hợp theo 
 Xác định mục tiêu nghiên cứu pp Cornell 
 internet
 ( Mục tiêu kĩ năng, ND nghiên cứu ) notes
 Lập kế hoạch nghiên cứu Lập hồ sơ 
 tài liệu Chú ý: 4. Xử lí thông tin
 CÔNG VIỆC MỖI NHÓM
 01 02
Sắp xếp, xử lí, tổng hợp thông tin về Sắp xếp, xử lí, tổng hợp thông tin 
 đề tài Bi kịch của người phụ nữ về đề tài yếu tố kì và yếu tố thực 
trong xã hội cũ qua một số tác phẩm trong Truyền kì mạn lục của 
Độc Tiểu Thanh Kí, Chinh Phụ ngâm, Nguyễn Dữ.
 Cung oán ngâm Những vấn đề có tính lí thuyết về nội 
dung và phương pháp nghiên cứu một 
 vấn đề văn học trung đại Việt Nam Bước 2: Từ đề tài nghiên cứu đến xác 
 lập nội dung nghiên cứu.
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Nhân vật Thúy Kiều Tìm hiểu những biểu hiện Ước mơ, bi kịch từng 
 (truyện Kiều của của ước mơ và bi kịch qua chi tiết,nhân vật,...
Nguyễn Du)- ước mơ hình tượng nhân vật Thúy Tấm lòng nhân đạo 
 Kiều.
 và bi kịch. của Nguyễn Du
 Tấm lòng nhân đạo của 
 Nguyễn Du qua hình tượng 
 nhân vật Thúy Kiều. Bước 4: Triển khai đề tài nghiên cứu
 • Lập đề cương chi tiết cho những nội dung 
 nghiên cứu.
 • Nghiên cứu theo những nội dung được xác 
 lập ở đề cương chi tiết.
 • Sau khi hoàn thành những nội dung nghiên 
 cứu, lập thư mục Tài liệu tham khảo. Yêu cầu của đề tài:
 01 02 03
 MỤC ĐÍCH , PHẠM PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG NGHIÊN 
 VI NGHIÊN CỨU NGHIÊN CỨU CỨU
 04 05 06
HOÀN CẢNH GIAO TIẾP Nội dung giao NGÔN NGỮ GIAO TIẾP 
 Đối tượng giao tiếp tiếp TRONG TRUYỆN KIỀU 
 VỚI ĐỜI SỐNG ĐƯƠNG 
 ĐẠI. ứ ộ ề
Nghiên c u m t đ tài
 Lí do chọn đề tài
 Mục đích nghiên cứu
 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Phương pháp nghiên cứu
 Yếu tố kì trong “Truyền kì mạn lục”
 • Biểu hiện
 Yếu tố thực trong “Truyền kì mạn lục”
 • Vị trí và mối quan hệ giữa yếu tố kì và yếu tố thực PHẦN 2
VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN 
 CỨU VỀ MỘT VẤN ĐỀ 
 VĂN HỌC TRUNG ĐẠI Khởi động
 Em thấy khó khăn gì khi 
 nghiên cứu một vấn đề văn 
 học trung đại Việt Nam? Hình 
thành 
 kiến 
 thức Báo cáo kết quả nghiên cứu là một kiểu văn bản 
 thông tin khoa học – thông tin về mục đích, 
 phương pháp, nội dung nghiên cứu và những kết 
 luận khoa học được rút ra trong quá trình nghiên 
 cứu. Nếu báo cáo khoa học nói chung cần phải 
 tường trình công việc nghiên cứu thì báo cáo 
 nghiên cứu chỉ tập trung vào kết quả nghiên cứu.
 Ế
 Ứ Ộ Ấ Ề
Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại 
Việt Nam là trình bày và công bố những kết quả đã đạt 
được trong nghiên cứu một vấn đề của văn học viết 
Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ 
 Hãy viết nhan đề Hãy viết lí do chọn vấn đề Viết hoàn chỉnh một trong 
 cho một báo cáo báo cáo, mục đích, phạm vi các nội dung sau ở báo cáo 
 nghiên cứu từ nghiên cứu và phương về “Ngôn ngữ gia tiếp 
những gợi ý ở SGK pháp nghiên cứu cho đề tài trong “Truyện Kiều” 
 và HD của thầy cô “Ngôn ngữ giao tiếp trong (Nguyễn Du)”: đối tượng 
 “Truyện Kiều” (Nguyễn giao tiếp, hoàn cảnh giao 
 Du)”. tiếp, nội dung giao tiếp. Câu hỏi 1 Câu hỏi 2 Câu hỏi 3
 Thế nào là viết Nêu các bước tiến Tự chọn một vấn đề VHTĐVN 
 báo cáo một vấn hành viết báo cáo và thực hành các công việc:
 một vấn đề văn học a) Lập đề cương của báo cáo
đề văn học trung b) Viết phần nội dung của 
 đại Việt Nam? trung đại Việt Nam báo cáo KHỞI ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
 02
 01 03
Nhiệm vụ 1: Thuyết Nhiệm vụ 2: Cách Nhiệm vụ 3: Thực 
 trình một vấn đề thức thuyết trình hành thuyết trình 
 văn học trung đại một vấn đề văn học một vấn đề 
 Việt Nam. trung đại Việt Nam VHTĐVN. Cách thức thuyết trình một vấn 
 đề văn học trung đại Việt Nam
 Trình bày: Lời chào hỏi tự 
 Nội dung trình bày: Hình thức trình bày (tóm 
 nhiên, có văn hóa, thông báo 
 Theo nội dung viết báo lược hay diễn giải đầy đủ, nội dung công việc của buổi 
 cáo; dung lượng vấn đề: chỉ dung ngôn ngữ nói hay hội thảo bằng pp diễn dịch 
trình bày toàn bộ hay tập 
 kết hợp các phương tiện Rút kinh nghiệm: về nội dung 
 trung vào nội dung trọng trình bày, hình thức, về diễn 
 tâm). phi ngôn ngữ) giả và người tham dự. Hướng dẫn thực hành thuyết trình một vấn đề VHTĐVN:
 1 2 3 4
 Chuyển các nội dung Khi thuyết trình, có thể Đối tượng thuyết Tiến hành theo các 
 của báo cáo Ngôn ngữ trình bày toàn bộ vấn trình tùy theo hoàn bước khi thuyết 
 giao tiếp trong “Truyện đề hoặc lựa chọn một cảnh cụ thể trình.
 Kiều” thành bài thuyết hay một số nội dung 
 trình. cần đi sâu.
 Các nhóm tự đánh giá bài viết của mình 
 dựa trên rubic đánh giá